รอบเรื่องต้องรู้ ตลาดหลักทรัพย์ฯ ตลาดทุนหลักของไทย

ตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย หรือ Stock Exchange of Thailand (SET) เป็นตลาดทุนหลักของประเทศไทย เปิดืำการมาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2505 โดยมีการจัดทำดัชนี SET ที่เป็นดัชนีที่ถ่วงน้ำหนักที่ประกอบด้วยหุ้นสามัญที่ซื้อขายในตลาดหลักทรัพย์เป็นแกนกลาง ประกอบกับดัชนีหลักทรัพย์อื่น ๆ อีกจำนวนหนึ่ง ข้อน่าสนใจประการหนึ่งของดัชนีตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทยคือ เป็นดัชนีที่จำแนก “หุ้น” ตามมูลค่าตลาดเท่านั้น มิได้จำแนกตามหมวดหมู่ หรือประเภทของหุ้น เมื่อมองเปรียบเทียบกับดัชนีหุ้นสหรัฐอเมริกาอย่าง ดัชนี S&P 500 หรือดัชนี Nasdaq ที่เราเคยกล่าวถึงก่อนหน้า

ในบทความนี้ ขอพาทุกท่านมาทำความรู้จักกับตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทยกันให้มากขึ้น เพราะตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทยเป็นหนึ่งตลาดทุนเดียวของการเงินการลงทุนในหุ้นไทย ที่ไม่เพียงแต่เป็น “คนกลาง” เท่านั้น ยังมอบความรู้ดี ๆ และอำนวยความสะดวกให้กับนักลงทุนหุ้นไทยทุกท่านด้วย

ตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย คือใคร เป็นตลาดประเภทใด

ตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย เปิดให้บริการซื้อขายหลักทรัพย์เป็นครั้งแรกเมื่อปี พ.ศ. 2505 ภายใต้ชื่อ "ตลาดหุ้นกรุงเทพ" (Bangkok Stock Exchange) อย่างไรก็ดี ในช่วงแรก ๆ ยังไม่ได้รับความสนใจจากประชาชนมากนัก และมีบริษัทจดทะเบียนเพียง 12 บริษัทเท่านั้น

กระทั่งปี พ.ศ. 2510 รัฐบาลให้บรรจุแผนการบริหารจัดการตลาดหลักทรัพย์ที่มีความเป็นระบบระเบียบยิ่งขึ้นลงในแผนพัฒนาเศรษฐกิจแห่งชาติฉบับที่ 2 ตั้งแต่นั้นมา ตลาดทุนหลักแห่งนี้ของประเทศไทยก็เริ่มก่อร่างสร้างตัว ได้รับความไว้วางใจจากประชาชนและนักลงทุนทั้งในและนอกประเทศมากขึ้นเป็นลำดับ ปัจจุบันรั้งอันดับสองในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้รองจากตลาดหลักทรัพย์จาการ์ตา

ต่อมา ในวันที่ 30 เมษายน พ.ศ. 2518 ในยุครัฐบาลของหม่อมราชวงศ์คึกฤทธิ์ ปราโมช ได้ทำพิธีเปิดอย่างเป็นทางการ ตลาดหลักทรัพย์ฯ เปิดทำการซื้อขายอย่างต่อเนื่องเกือบทุกวัน ยกเว้นวันหยุดสุดสัปดาห์และวันหยุดที่ตลาดหลักทรัพย์ประกาศล่วงหน้า ปัจจุบันมีบริษัทจดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์ฯ จำนวน 864 แห่ง โดยมีมูลค่าหลักทรัพย์ในการซื้อขายประมาณ 2,746.58 ล้านบาท (ข้อมูล ณ วันที่ 13 ธันวาคม พ.ศ. 2565)

หน้าที่ของตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย

ไม่ใช่แต่การลงทุนในหุ้นเท่านั้นที่คุณควรจะรู้จักบริษัทหรือกิจการที่จะไปลงทุน หากแต่สิ่งที่สำคัญไม่แพ้กันก็คือการรู้จักและเข้าใจบทบาทหน้าที่ของตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทยว่าเป็นตลาดประเภทใดและจะช่วยส่งเสริมเส้นทางการลงทุนระยะยาวของคุณได้อย่างไรบ้าง

ในย่อหน้านี้เราจะมาดูกันว่าตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทยจัดเป็นตลาดประเภทใด มีบทบาทหน้าที่อย่างไรในการส่งเสริมการลงทุนของชาวไทยและการลงทุนในหุ้นจดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย

หน้าที่หลัก ๆ ของตลาดหลักทรัพย์ฯ คือการจัดเตรียมแพลตฟอร์มสำหรับการซื้อและขายหลักทรัพย์ระหว่างบรรดานักลงทุนรายย่อยและนักลงทุนสถาบัน รวมถึงยังมีบทบาทในการสร้างการแลกเปลี่ยนที่มีสภาพคล่องแก่ตลาดและรับประกันการค้นพบราคา

โดยทั่วไปแล้ว ตลาดหลักทรัพย์ฯ จะมีข้อกำหนดในการจดทะเบียนที่บริษัทต้องปฏิบัติตามเพื่อที่จะจดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์ฯ ข้อกำหนดเหล่านี้ทำให้มั่นใจได้ว่ามีเพียงบริษัทที่มีสถานะทางการเงินที่แข็งแกร่งเท่านั้นที่จดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์ฯ สิ่งนี้จะช่วยปกป้องนักลงทุนจากการเข้าซื้อบริษัทที่อาจไม่มีความมั่นคงทางการเงินได้

บทบาทของตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย

1. เป็นศูนย์กลางการซื้อขายหลักทรัพย์ อำนวยความสะดวกในการจดทะเบียน และพัฒนา ระบบต่าง ๆ ที่จำเป็นในการซื้อขายหลักทรัพย์ให้แก่กิจการที่ต้องการจดทะเบียนในตลาดหุ้น

2. ดำเนินธุรกิจใด ๆ ที่เกี่ยวข้องกับการซื้อขายหลักทรัพย์ เช่น การทำหน้าที่เป็นสำนักหักบัญชี (Clearing House) ศูนย์รับฝากหลักทรัพย์ นายทะเบียนหลักทรัพย์หรือกิจกรรมอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้อง

3. จัดการดำเนินธุรกิจอื่น ๆ ที่ได้รับความเห็นชอบจากคณะกรรมการกำกับหลักทรัพย์และตลาดหลักทรัพย์

   
   

นอกจากนี้ ตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทยยังสร้างสภาพคล่องที่ดีในการซื้อขายแลกเปลี่ยนสินทรัพย์ชนิดต่าง ๆ เพราะเมื่อมีผู้ซื้อมากกว่าผู้ขาย ราคาก็ย่อมจะสูงขึ้น ในขณะที่เมื่อมีผู้ขายมากกว่าผู้ซื้อ ราคาก็ย่อมจะลดลง โดยการจัดให้มีฟอรัมสำหรับผู้ซื้อและผู้ขายในการแลกเปลี่ยน การแลกเปลี่ยนช่วยให้มั่นใจได้ว่าราคาสะท้อนถึงมูลค่าที่แท้จริงของหลักทรัพย์

อีกทั้งตลาดหลักทรัพย์ยังมีบทบาทในการค้นหาราคาอีกด้วย ราคาของหลักทรัพย์อาจแตกต่างกันอย่างมากระหว่างตลาดต่างๆ เนื่องจากระดับข้อมูลที่แตกต่างกันและระดับความต้องการที่แตกต่างกัน ด้วยการรวบรวมผู้ซื้อและผู้ขายจากทั่วโลกไว้ในที่เดียว การแลกเปลี่ยนช่วยให้มั่นใจได้ว่าราคาสะท้อนถึงมูลค่าที่แท้จริงของหลักทรัพย์

ธุรกิจหลักของตลาดหลักทรัพย์ฯ มีอะไรบ้าง

ตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย ดำเนินธุรกิจหลักในการเป็นตัวกลางในการซื้อขายหุ้นและหลักทรัพย์อื่น ๆ เช่น ฟิวเจอร์ส อ็อปชั่นส์ อีทีเอฟ เป็นต้น ทั้งยังช่วยจัดหาสภาพคล่องและราคาในตลาดทุนไทยอีกด้วย

หน้าที่หลักในการดำเนินธุรกิจของตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทยคือ การจัดหาตลาดสำหรับซื้อขายหลักทรัพย์และตราสารอนุพันธ์ ตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทยนำเสนอผลิตภัณฑ์และบริการสำหรับผู้ลงทุน ทั้งข้อมูลราคา ผลประกอบการ และปัจจัยพื้นฐานของบริษัท นอกจากนี้ ตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทยยังให้บริการสำนักหักบัญชีและชำระราคาหลักทรัพย์เพื่อชำระราคาหลักทรัพย์อย่างยุติธรรมและทันเวลา

ตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทยยังมีบริการอื่น ๆ เช่น บริการรับฝาก บริการที่ปรึกษาการลงทุน และศูนย์วิจัยตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทยมุ่งมั่นที่จะเป็นผู้นำการแลกเปลี่ยนระดับภูมิภาคด้วยการนำเสนอผลิตภัณฑ์และบริการที่เป็นนวัตกรรมใหม่ที่ตอบสนองความต้องการของลูกค้า

ตลาดแรก 

คณะกรรมการกำกับหลักทรัพย์และตลาดหลักทรัพย์ (ก.ล.ต.) ทำหน้าที่กำกับและดูแลตลาดแรก โดยบริษัทใดที่ต้องการออกหลักทรัพย์ใหม่เสนอขายหุ้นต่อประชาชนครั้งแรก (Initial Public Offering) หรือเสนอขายหลักทรัพย์อื่น ๆ แก่ประชาชนต้องได้รับการอนุมัติจากคณะกรรมการกำกับหลักทรัพย์และตลาดหลักทรัพย์ (ก.ล.ต.) และดำเนินการตามเกณฑ์ที่กำหนด จากนั้นคณะกรรมการกำกับหลักทรัพย์และตลาดหลักทรัพย์จะต้องตรวจสอบสถานะทางการเงินและการดำเนินงานของบริษัทนั้นก่อนที่จะอนุมัติให้บริษัททำการออกหลักทรัพย์ขายแก่ประชาชนได้

ตลาดรอง 

หลังจากการเสนอขายหุ้นต่อประชาชนครั้งแรก หรือ Initail Pulic Offer (IPO) หลักทรัพย์ต่าง ๆ จึงจะสามารถทำการซื้อขายในตลาดรองได้ก็ต่อเมื่อผู้ออกหลักทรัพย์นั้นได้ยื่นคำขอและได้รับอนุมัติจากตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทยเป็นที่เรียบร้อยแล้วเท่านั้น

ตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทยเป็นสมาชิกของสหพันธ์ตลาดหลักทรัพย์เอเชียและโอเชียเนีย หรือ Asian and Oceanian Stock Exchanges Federation (AOSEF) โดย AOSEF ก่อตั้งขึ้นในเดือนพฤศจิกายน พ.ศ. 2541 เป็นองค์กรไม่แสวงหาผลกำไรที่มีสมาชิกเป็นตลาดหลักทรัพย์ในเอเชียและโอเชียเนีย

ตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย ได้จัดทำดัชนีหลักทรัพย์ใหญ่ ๆ 2 ดัชนีได้แก่

1. ดัชนี SET

เป็นดัชนีที่ถ่วงน้ำหนักตามมูลค่าตลาด (Market Cap) ซึ่งติดตามผลการดำเนินงานของบริษัทขนาดใหญ่ที่จดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทp

2. ดัชนี MAI

ติดตามผลการดำเนินงานของบริษัทขนาดกลางและขนาดเล็กที่จดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย

ตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย เปิดตั้งแต่วันจันทร์ถึงวันศุกร์ 09:00-15:30 น. 

ตลาดหลักทรัพย์ฯ ตลาดแห่งโอกาสการลงทุนของทุกคน

ณ ธันวาคม 2565 มีรายชื่อบริษัทจดทะเบีนในตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทยกว่า 800 แห่ง จำแนกเป็นภาคอุตสาหกรรมต่าง ๆ ดังนี้

1. AGRI ธุรกิจการเกษตร

2. FOOD อาหารและเครื่องดื่ม

3. FASHION แฟชั่น

4. HOME ของใช้ในครัวเรือนและสำนักงาน

5. PERSON ของใช้ส่วนตัวและเวชภัณฑ์

6. BANK ธนาคาร

7. FIN เงินทุนและหลักทรัพย์

8. INSUR ประกันภัยและประกันชีวิต

9. AUTO ยานยนต์

10. IMM วัสดุอุตสาหกรรมและเครื่องจักร

11. PAPER กระดาษและวัสดุการพิมพ์

12. PETRO ปิโตรเคมีและเคมีภัณฑ์

13. PKG บรรจุภัณฑ์

14. STEEL เหล็ก และ ผลิตภัณฑ์โลหะ

15. CONMAT วัสดุก่อสร้าง

16. PROP พัฒนาอสังหาริมทรัพย์

17. PF&REIT กองทุนรวมอสังหาริมทรัพย์และกองทรัสต์เพื่อการลงทุนในอสังหาริมทรัพย์

18. CONS บริการรับเหมาก่อสร้าง

19. ENERG พลังงานและสาธารณูปโภค

20. MINE เหมืองแร่

21. COMM พาณิชย์

22. HELTH การแพทย์

23. MEDIA สื่อและสิ่งพิมพ์

24. PROF บริการเฉพาะกิจ

25. TOURISM การท่องเที่ยวและสันทนาการ

26. TRANS ขนส่งและโลจิสติกส์

27. ETRON ชิ้นส่วนอิเล็กทรอนิกส์

28. ICT เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร

    
    

ไม่ใช่ทุกบริษัท จะได้รับการจดัดอันดับในดัชหนีหลักทรัพย์หลัก หากแต่ถ้าบริษัทใด เข้าเกณฑ์ของดัชนีใด ก็จะได้รับการจัดอันดับ ที่เป็นเสมือนการการันตีคุณภาพของธุรกิจในระดับหนึ่ง สำหรับการค้นหาบริษัทที่มีศักยภาพเพียงพอ เหมาะต่อการลงทุนในตลาดหุ้นของไทย

บทส่งท้าย

ตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทยเป็นคนกลางที่มีบทบาทสำคัญในการซื้อขายแลกเปลี่ยนสินทรัพย์การลงทุนในตลาดการลงทุนของไทย และเป็นสิ่งสำคัญสำหรับนักลงทุนทุกคนที่จะต้องเข้าใจว่ามันทำงานอย่างไร เราหวังว่าบทความนี้จะให้ภาพรวมที่ดีเกี่ยวกับบทบาทหน้าที่และประวัติความเป็นมาของตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย อย่าลืมว่าการลงทุนมีความเสี่ยง การศึกษาค้นคว้าจากแหล่งที่เชื่อถือได้จะช่วยบรรเทาความเสี่ยงในการลงทุนลงได้อย่างแน่นอน