Gamma Squeeze ảnh hưởng mạnh mẽ đến giá cổ phiếu như thế nào?

Quá trình xoay chiều về giá của cổ phiếu GameStop hồi đầu năm nay đã tạo nên một sự bất ngờ thú vị trên thị trường chứng khoán Hoa Kỳ. Từ hiện tượng này, khái niệm cổ phiếu meme cũng ra đời và mang đến sức cạnh tranh mới cho cổ phiếu của các công ty đã từng một thời lớn mạnh nhưng bị suy thoái vì một lý do nào đó. Quá trình này được cho là nhờ tác động của Gamma Squeeze. Vậy Gamma Squeeze là gì và làm sao chúng lại có ảnh hưởng mạnh mẽ đến giá của cổ phiếu như vậy?

1. Gamma Squeeze là gì?

1.1.  Định nghĩa về Gamma Squeeze

Theo định nghĩa của giới đầu tư chứng khoán, Gamma là tỉ lệ thay đổi của mỗi một đơn vị Delta trong một quyền chọn cho mỗi lần biến động giá của tài sản cơ bản. Gamma là thước đo quan trọng về độ tăng trưởng của giá trị phái sinh trong mối quan hệ với tài sản cơ sở.

Gamma sẽ đạt giá trị lớn nhất khi giá thực hiện gần với giá trị giao dịch giảm dần khi giá giao dịch xa dần giá thực hiện. Do vậy, khi các nhà đầu tư muốn bảo vệ hiệu quả cho danh mục đầu tư, họ phải cân nhắc đến rủi ro Gamma của danh mục vì việc này sẽ đảm bảo tính hiệu quả của chiến lược đầu tư khi giá tài sản cơ sở có biến động lớn.

Tuy nhiên, thời gian vừa qua, Gamma được nhắc đến nhiều hơn khi hiện tượng một cổ phiếu đột ngột được vực dậy khi đang trên đường tuột dốc không phanh. Hiệu ứng này diễn ra khi đột ngột xuất hiện một số lượng lớn các giao dịch cho một cổ phiếu diễn ra trên thị trường trong một thời gian ngắn. Thực chất, “Gamma Squeeze” bản chất là một tính năng của thị trường phái sinh vì nó là một phần của giao dịch quyền chọn. Nếu dịch sang tiếng Việt, chúng ta có thể hiểu nôm na đó là sự ép mua/bán, tạo nên hiệu ứng đám đông trong mua bán quyến chọn.

Điều này khiến các các nhà tạo lập thị trường buộc phải đóng các vị thế của mình dẫn đến giá cổ phiếu tăng đột biến. Ví dụ như hiện tượng cổ phiếu GameStop hay AMC diễn ra trong năm nay là những minh chứng hùng hồn cho hiện tượng này.

1.2.  Điều gì gây ra hiện tượng Gamma Squeeze

Hiện tượng Gamma Squeeze có thể xảy ra các dự đoán trên quy mô lớn về vị trí của giá cổ phiếu. Ví dụ, nếu một công ty đang gặp khó khăn về tài chính thì các nhà đầu tư tổ chức có thể quyết định bán khống cổ phiếu với niềm tin rằng giá của cổ phiếu này sẽ giảm. Điều này không có gì lạ nhưng điều bất thường là khi một nhóm các nhà đầu tư hoặc một nhà đầu tư tổ chức lớn bắt đầu mua cổ phiếu, dẫn đến một đợt siết cổ phiếu (Squeeze) ngắn hạn. Ví dụ: tháng 1 năm 2021 đã chứng kiến sự gia tăng hoạt động khống chế xung quanh một số công ty, bao gồm cả GameStop Corp. (GME) và AMC Entertainment Holdings (AMC).

Trong một khoảng thời gian tương đối ngắn, GME đã trải qua một đợt tăng giá đột biến khi các nhà đầu tư bán lẻ phối hợp để đẩy giá cổ phiếu lên. Thậm chí có thời điểm, giá cổ phiếu đã tăng hơn 400%. Đồng thời, một số quỹ đầu cơ lớn đã nắm giữ các vị trí ngắn hạn trong công ty do những giả định tiêu cực về triển vọng tài chính dài hạn của công ty.

Khi sự chú ý xung quanh GME tăng lên, giá cổ phiếu tiếp tục tăng, thu hút nhiều nhà đầu tư hơn. Điều này đặt các nhà tạo lập thị trường vào tình thế phải mua thêm cổ phiếu, đồng nghĩa với việc tăng giá nhiều hơn. Khi giá cổ phiếu tiếp tục tăng chưa từng có, các quỹ đầu cơ thiếu cổ phiếu cuối cùng đã buộc phải đóng các vị thế của mình, trong một số trường hợp có thể lỗ hàng tỷ đồng.

Khi họ mua hoặc bán hết các vị thế của mình đối với tài sản cơ sở, điều đó càng gây áp lực lên giá cổ phiếu do khối lượng lớn. Mặc dù các nhà tạo lập thị trường cố gắng giữ vững và giảm thiểu rủi ro nếu có thể, nhưng điều đó không phải lúc nào cũng khả thi trong một thị trường có nhịp độ nhanh và đầy biến động. Và những biến động này đã tạo nên hiệu ứng chúng ta đang tìm hiểu ở đây là Gamma Squeeze.

2. Cách thức hoạt động của Gamma Squeeze

Gamma Squeeze có thể gây ra hiện tượng tăng đột biến và giảm giá cổ phiếu trong quá trình ép giá diễn ra. Thường thì sự siết chặt này sẽ tự điều chỉnh, nhưng nó có thể gây ra sự hỗn loạn trong giới các nhà giao dịch. Hành vi này dẫn đến sự biến động cực kỳ ngắn hạn, khiến cho sự ép giá xảy ra.

Quay trở lại tới cổ phiếu GameStop được nhắc đến ở trên, theo nhiều nhà nhận định, hiện tượng GameStop hồi sinh không hẳn nhờ vào tác động của các nhà đầu tư nhỏ trong cộng đồng Reddit r/wallstreetbets mà tác động được vào giá của cổ phiếu này. Mà đó nhờ vào hợp động quyền chọn.

Hợp đồng quyền chọn là thỏa thuận giữa bên mua và bên bán về một giao dịch tài sản cơ sở với giá xác định trong tương lai, trong đó bên mua của hợp đồng có quyền lựa chọn thực hiện giao dịch hay không (trong tương lai) bằng việc trả một khoản phí nhất định cho bên bán.

Theo đó, khi các sản giao dịch mới và không tính phí ví dụ như Robinhood tại Hoa Kỳ cung cấp giao dịch quyền chọn cho các nhà đầu tư cá nhân, tổng khối lượng giao dịch đối với loại hợp đồng này đã đạt tới 7,47 tỷ hợp đồng trong năm 2020 và dự báo còn tăng cao hơn nhiều vào năm 2021. Chính điều này đã tạo nên sức mạnh cho cộng đồng các nhà đầu tư, giúp cứu vãn cổ phiếu đang trượt dốc không phanh như Gamestop.

Cũng chính từ hợp đồng quyền chọn, hiện tượng “Gamma Squeeze” xuất hiện và được giới đầu tư sục sôi đi tìm hiểu thời gian qua. Bởi người ta có thể cho sự đảo chiều của thị trường sẽ tăng thêm sức ép bằng cách kết hợp cộng hưởng từ hiệu ứng “Gamma Squeeze”. Cụ thể, khi các nhà giao dịch mua hoặc bán quyền chọn, công ty bán quyền chọn cần có phương tiện để cung cấp tài sản ở mức giá yêu cầu khi quyền chọn được mua lại. Các công ty đó thường chiếm các vị thế lớn trên thị trường để chống lại những rủi ro lớn này. Khi các nhà giao dịch áp đảo thị trường bằng cách mua hoặc bán một tài sản cụ thể với khối lượng lớn, nó có thể khiến các công ty mua hoặc bán các vị thế của họ, tạo nên một khối lượng giao dịch lớn trên thị trường.

Khi các mua hoặc bán ra khỏi vị thế của họ, họ sẽ làm cho giá cổ phiếu cơ sở tăng vọt, và họ bắt buộc phải mua nhiều hơn nữa. Đây chính là cơ chế hoạt động của hiệu ứng “Gamma Squeeze”.

3. Gamma Squeezes tác động đến giá cổ phiếu của AMC như thế nào?

Ngoài Gamestop, cổ phiếu của AMC cũng được hưởng lợi từ sự ép giá (hiệu ứng Gamma Squeeze). Giới thiệu qua một chút về AMC, đây là một tập đoàn hoạt động trong lĩnh vực kinh doanh và quản lý chuỗi các rạp chiếu phim của Mỹ có trụ sở tại Leawood, Kansas. Tên tuổi của công ty này trở nên phổ biến hơn trên toàn cầu từ tháng 6 năm 2021 nhờ vào hiệu ứng tương tự đã xảy ra với GameStop.

Sau khi những tin tức tích cực về cổ phiếu của công ty này hướng tới dòng tiền tích cực cho dù bị tác động sâu rộng bởi đại dịch Covid-19, nhiều nhà giao dịch bắt đầu đầu cơ và mua quyền chọn mua với nhiều mức giá khác nhau. Một nhóm các nhà giao dịch bán lẻ (chủ yếu từ chứng khoán Reddit và giao dịch quyền chọn subreddit r/wallstreetbets) đã phối hợp đấu thầu để tăng giá cổ phiếu của công ty. Một phần của động lực là để ‘lấy lại’ hoặc ‘trêu chọc’ các nhà giao dịch sành sỏi ở Phố Wall kiếm tiền bằng cách đặt cược rằng cổ phiếu của các công ty đang gặp khó khăn sẽ giảm giá trị.

Do đó, các nhà tạo lập thị trường buộc phải mua các vị thế bán khống lớn để bù đắp rủi ro. Tuy nhiên, khi giá tăng bất ngờ, các nhà tạo lập thị trường đã rơi vào hiệu ứng Gamma Squeeze khiến giá tăng lên đáng kể. Kể từ đó, AMC’s gammaquee đã trở thành một điểm tham chiếu phổ biến trên thị trường.

Khi các nhà tạo lập thị trường bị ép mua lại các vị thế bán của họ, thị trường đã chứng kiến một sự đột biến lớn về giá trị cổ phiếu của doanh nghiệp. Tuy nhiên, giá đã giảm mạnh ngay sau khi nó được điều chỉnh trở lại mức bình thường nhưng nhiều nhà giao dịch đã tận dụng tình hình này để kiếm cho mình một khoản kha khá.

4. Sự khác biệt giữa Gamma Squeeze và Short squeeze

Trong quá trình đẩy giá cổ phiếu cao lên bất thường trong thời gian ngắn tại những doanh nghiệp sở hữu cổ phiếu meme như GameStop hay AMC, các khái niệm như Gamma Squeeze và Short Squeeze liên tục được nhắc đến. Giữa hai khái niệm này có một vài điểm chung như sau:

• Đều gây ra những biến động khôn lường về giá theo cùng một xu hướng;

• Diễn ra trong một khoảng thời gian ngắn;

• Tác động nhiều đến các doanh nghiệp sở hữu cổ phiếu meme (loại cổ phiếu bị tác động bởi xu hướng của thị trường);

  
  

Bên cạnh đó, chúng cũng có những đặc trưng riêng như sau:

5. Ý nghĩa của Gamma Squeeze với các nhà đầu tư chứng khoán

Gamma Squeeze có thể là một cơ hội cho các nhà đầu tư nhưng nó cũng mang lại những rủi ro không ngờ tới cho chính những nhà đầu tư đó. Bởi hiện tượng này diễn ra rất nhanh, chỉ kéo dài trong vài ngày hoặc trong vài tuần phụ thuộc vào những tác động khách quan liên quan đến xu hướng của giá cổ phiếu. Thời gian đóng một vai trò quan trọng trong việc xác định xem liệu việc các sức ép Gamma Squeeze dẫn đến tình trạng lãi hay lỗ cho danh mục đầu tư của bạn.

Chính vì vậy, để giao dịch cổ phiếu trong thời gian hiệu ứng Gamma Squeeze diễn ra, nhà đầu tư phải có khả năng chấp nhận rủi ro cao. Do sự phức tạp của mỗi tình huống, không có trường hợp nào diễn ra giống nhau. Một số trường hợp gia cổ phiếu qua các đỉnh rất mạnh và thay đổi giá trong khi những người khác sẽ giảm dần qua các tuần.

Bên cạnh đó, một khi hiện tượng Gamma Squeeze đạt đến đỉnh điểm, sự đảo ngược giá có thể xảy ra rất nhanh và nhà đầu tư có thể thấy giá cổ phiếu giảm mạnh. Ngoài ra, các nhà đầu tư thực sự phải có tầm nhìn và tư duy nhanh nhạy để nắm bắt thị trường. Họ cần biết thời điểm nào nên giao dịch và không nên giao dịch trong quá trình hiện tượng này diễn ra. Vì lý do này, quyền chọn giao dịch là thứ có thể không phù hợp với mọi nhà đầu tư trừ khi bạn có khả năng chấp nhận rủi ro cao.

Giao dịch quyền chọn nói chung rủi ro hơn so với giao dịch cổ phiếu, quỹ tương hỗ hoặc ETF, đơn giản là vì có một số lượng phỏng đoán nhất định về tương lai có thể xảy ra với giá cổ phiếu. Nếu dự đoán đúng, nhà đầu tưu có thể hưởng lợi từ một khoản tiền khá lớn. Mặt khác, đoán sai, nhà đầu tư có thể phải đối mặt với những khoản lỗ lớn.

Kết luận

Hiện tượng Gamma Squeeze rõ ràng không diễn ra quá phổ biến hay thường xuyên trên thị trường chứng khoán thế giới. Tuy nhiên, mỗi lần hiệu ứng này diễn ra, nó đều có những tác động đáng kể đến cả phía nhà đầu tư và các các nhà tạo lập thị trường. Với những thông tin ở trên đây, chúng tôi hi vọng các bạn đã hiểu rõ hơn về Gamma Squeeze và ảnh hưởng của nó tới cổ phiếu trên toàn cầu. Chúc các bạn sẽ có những giao dịch an toàn và thành công!