Những điều cần biết về tiền điện tử (cryptocurrency)

Tiền điện tử là loại tiền kỹ thuật số phi tập trung được tạo ra dựa trên công nghệ blockchain (chuỗi khối). Trong đó, Bitcoin và Ethereum là 2 loại tiền điện tử phổ biến nhất trên thị trường. Trên thực tế, có hơn 5.000 loại tiền điện tử khác nhau đang được lưu hành hiện nay.

Khái niệm cryptocurrency

Định nghĩa

Hiện tại, phần lớn các nhà giao dịch tiền điện tử đều có thể trả lời câu hỏi “cryptocurrency là gì?”. Cryptocurrency hay còn gọi là tiền điện tử là một hệ thống thanh toán ngang hàng có thể cho phép bất kỳ cá nhân nào ở mọi nơi trên thế giới có thể gửi và nhận thanh toán mà không cần dựa vào các ngân hàng để xác minh giao dịch. Tiền điện từ không tồn tại dưới dạng tiền vật chất để có thể mang đi và thực hiện giao dịch trong thế giới thực mà chỉ tồn tại hoàn toàn dưới dạng các mục nhập kỹ thuật số. Các mục nhập này được nhập vào cơ sở dữ liệu trực tuyến và được sử dụng để mô tả các giao dịch cụ thể cho từng các nhân. Khi bạn dùng tiền điện tử để chuyển tiền thì các giao dịch sẽ được ghi lại trên nền tảng và nằm trong một sổ cái công khai. Tiền điện tử được đặt tên như vậy vì nó sử dụng mã hóa để xác minh các giao dịch nhằm nâng cao sự bảo mật liên quan đến việc lưu trữ và truyền dữ liệu trên các nền tảng. Loại tiền điện tử đầu tiên xuất hiện trên thị trường là Bitcoin. Bitcoin được thành lập vào năm 2009 và hiện nay vẫn là loại tiền điện tử phổ biến nhất. Phần lớn sự quan tâm của các nhà đầu tư đến tiền điện tử là để giao dịch kiếm lời với các nhà đầu cơ đôi khi thực hiện các giao dịch khiến giá tăng vọt.

Bitcoin và hầu hết các loại tiền điện tử khác được hỗ trợ bởi một công nghệ được gọi là blockchain để duy trì hồ sơ giao dịch chống giả mạo và theo dõi ai sở hữu những gì. Việc tạo ra các blockchains đã giải quyết một vấn đề mà những nỗ lực trước đây nhằm tạo ra các loại tiền kỹ thuật số hoàn toàn phải đối mặt: ngăn mọi người tạo bản sao các khoản nắm giữ của họ và cố gắng chi tiêu chúng gấp đôi. Tiền điện tử có thể tồn tạng dưới dạng đồng tiền (coin) hoặc mã thông báo (token) tùy thuộc vào cách tiền điện tử được sử dụng. Một số được thiết kế để trở thành đơn vị trao đổi hàng hóa và dịch vụ, một vài loại tiền khác được sử dụng như một kho lưu trữ giá trị và một số chủ yếu được thiết kế để giúp vận hành các mạng máy tính thực hiện các giao dịch tài chính phức tạp hơn. Một cách phổ biến để tạo ra tiền điện tử là thông qua một quá trình được gọi là khai thác hay còn gọi là đào coin. Việc đào coin là một quá trình tiêu hao nhiều năng lượng, trong đó máy tính xác minh tính xác thực của các giao dịch trên mạng bằng cách hoàn thành hàng loạt các câu đố phức tạp. Như một phần thưởng, chủ sở hữu của những máy tính đó có thể nhận được tiền điện tử mới được tạo. Tuỳ vào từng loại tiền điện tử khác nhau sẽ sử dụng các phương pháp khác nhau để tạo và phân phối mã thông báo. Đối với hầu hết mọi người, cách dễ nhất để có được tiền điện tử là mua từ một sàn giao dịch hoặc một người dùng khác.

Chuỗi khối (blockchain) là gì?

Blockchain là một sổ cái phân tán, mở được sử dụng để ghi lại các giao dịch bằng mã. Nói một cách khác, blockchain có thể được coi như một cuốn sổ séc được sử dụng để phân phối trên hàng loạt các máy tính trên toàn cầu. Các giao dịch được ghi lại trong các “khối” sau đó được liên kết với nhau trên một “chuỗi” các giao dịch tiền điện tử trước đó. Blockchain sẽ ghi lại mỗi giao dịch mới khi giao dịch đó xuất hiện và mọi bản sao của chuỗi khối sẽ đồng thời được cập nhật cùng với thông tin mới để giữ cho tất cả các bản ghi và dữ liệu sẽ giống hệt nhau và chính xác. Mỗi giao dịch khi thực hiện đều được kiểm tra bằng cách áp dụng một trong hai hình thức xác thực chính là bằng chứng công việc (proof-of-work) hoặc bằng chứng cổ phần (proof-of-stake) để giúp người dùng cũng như các nhà phát triển có thể ngăn chặn gian lận.

Cách hoạt động của tiền điện tử

Cách hoạt động

Tiền điện tử hoạt động trên một sổ cái công khai phân tán được gọi là chuỗi khối hay còn gọi là blockchain. Đây là một phương thức trên nền tảng được sử dụng như một bản ghi của tất cả các giao dịch. Những giao dịch được tạo ra trên nền tảng sẽ được cập nhật vào bản ghi này. Ngoài ra, bản ghi sẽ được nắm giữ bởi chủ sở hữu tiền tệ. Các đơn vị tiền điện tử được tạo ra và trao đổi thông qua một hoạt động được gọi là khai thác hay đào coin (mining). Hoạt động khai thác liên quan đến việc các thợ đào sử dụng sức mạnh từ máy tính để hoàn thành các câu đố toán học phức tạp. Phần thưởng cho các thợ đào khi hoàn thành các câu đố này là họ sẽ tạo ra đồng tiền điện tử. Ngoài ra, nhà đầu tư tiền điện tử cũng có thể mua các loại tiền này thông qua các nhà môi giới Sau khi đã mua được chúng, họ sẽ thực hiện việc lưu trữ và chi tiêu. Việc sở hữu tiền điện tử không có nghĩa là bạn có thể giữ nó trong tay bằng hiện vật mà bạn chỉ sở hữu chìa khóa cho phép người sở hữu di chuyển đồng tiền từ người này sang người khác mà không có sự can thiệp của bên thứ 3.

Dù tiền điện tử đã ra mắt thị trường từ năm 2009 với đồng tiền đầu tiên là Bitcoin, các loại tiền điện tử cũng như các ứng dụng của công nghệ chuỗi khối vẫn đang tiếp tục phát triển nhanh về mặt tài chính và dự kiến sẽ có nhiều ứng dụng hơn trong tương lai. Trong tương lai, các giao dịch tài chính thông thường như giao dịch trái phiếu, cổ phiếu và các tài sản tài chính khác sẽ được thực hiện bằng công nghệ.

Ví dụ về tiền điện tử

Hiện nay trên thị trường có hàng nghìn loại tiền điện tử. Một số loại cryptocurrency được biết đến nhiều nhất bao gồm:

• Bitcoin: Được thành lập vào năm 2009, Bitcoin là loại tiền điện tử đầu tiên ra mắt trên thị trường và hiện nay vẫn là đồng tiền được giao dịch phổ biến nhất. Cái tên Satoshi Nakamoto – người sáng lập ra Bỉtcoin - được nhiều người cho là bút danh của một cá nhân hoặc một nhóm người mà danh tính chính xác của họ vẫn là ẩn số với mọi người.

• Ethereum: ra mắt vào năm 2015, Ethereum là một chuỗi khối với tiền điện tử của riêng nó, được gọi là Ether (ETH) hoặc Ethereum. Ethereum là loại tiền điện tử phổ biến thứ 2 sau Bitcoin.

• Litecoin: Đồng tiền này gần giống với bitcoin nhưng được phát triển nhanh chóng hơn nhằm thực hiện các cải tiến mới bao gồm các quy trình và thanh toán nhanh hơn để cho phép nhiều giao dịch hơn.

• Ripple: Ripple là một hệ thống sổ cái phân tán được thành lập vào năm 2012. Ripple có thể được sử dụng để theo dõi các loại giao dịch khác nhau, không chỉ tiền điện tử. Công ty đứng sau nó đã làm việc với nhiều ngân hàng và tổ chức tài chính khác nhau.

Các loại tiền điện tử không phải Bitcoin được gọi chung là “altcoin” để phân biệt chúng với tiền gốc.

Cách mua loại tiền điện tử một cách an toàn

Để có thể mua tiền điện tử một cách an toàn, các nhà giao dịch, đặc biệt là những người mới, có thể thực hiện theo bốn bước cơ bản sau:

Quyết định nơi mình sẽ mua tiền điện tử

Hiện nay có rất nhiều cách để mua tiền điện tử một cách an toàn mặc dù phương pháp dễ tiếp cận nhất cho người mới bắt đầu có thể mua cryptocurrency trên một sàn giao dịch tập trung. Các sàn giao dịch tập trung hoạt động như một bên thứ ba giám sát các giao dịch nhằm mục đích củng cố niềm tin cho khách hàng rằng họ sẽ nhận lại được đúng giá trị mà họ đã bỏ ra. Thông thường, các sàn giao dịch sẽ bán tiền điện tử theo giá trên thị trường và thu lợi nhuận từ phí dịch vụ của họ. Một vài nền tảng môi giới truyền thống cũng bắt đầu cung cấp quyền truy cập trực tuyến vào tiền điện tử cũng như cổ phiếu như Robinhood, Webull, SoFi Active Investment và TradeStation. Ngoài ra, cũng có các nền tảng này như Coinbase, Gemini và Kraken là những nền tảng hoạt động hoàn toàn về mảng tiền điện tử. Khi giao dịch trên những nền tảng này, bạn sẽ không có quyền truy cập vào các tài sản cơ bản của thị trường tài chính như cổ phiếu hay trái phiếu nhưng lựa chọn tiền điện tử ở trên nền tảng này sẽ nhiều hơn và tốt hơn. Ngoài ra, nó cũng có nhiều tùy chọn lưu trữ tiền điện tử hơn. Sàn giao dịch tập trung thường dễ sử dụng hơn các sàn giao dịch khác đối với những nhà đầu tư mới nhưng chúng đồng thời cũng là mục tiêu cho các tin tặc đánh cắp dữ liệu vì những sàn giao dịch này thường có khối lượng giao dịch tiền điện tử rất lớn.

Những sàn giao dịch phi tập trung thường dành cho nhà giao dịch đã có nhiều kinh nghiệm vì cách hoạt động của nó thường phức tạp và khó sử dụng hơn. Ngược lại, nó cũng đem lại nhiều cơ hội thu được lợi nhuận với tỷ suất lợi nhuận cao hơn trên sàn giao dịch tập trung. Ngoài ra, tiền điện tử cũng có thể được giao dịch bằng cách giao dịch ngang hàng.

Chọn phương thức thanh toán của mình

Trong số các lựa chọn để thực hiện việc thanh toán và giao dịch tiền điện tử trên khắp thế giới, tùy chọn phổ biến nhất và luôn luôn có sẵn cho các nhà giao dịch là mua cryptocurrency bằng các loại tiền pháp định như đô la Mỹ. Nếu bạn là người mua tiền điện tử lần đầu, khả năng cao là bạn sẽ phải sử dụng tiền pháp định thông thường để mua nó. Ngược lại, nếu bạn đã thực hiện giao dịch tiền điện tử trong một khoảng thời gian và đã có những kinh nghiệm nhất định, bạn có thể trao đổi một vài loại tiền điện tử hiện có của mình để lấy một loại khác. Ví dụ bạn có thể sử dụng Bitcoin để mua Ethereum.

Nạp thêm tiền vào tài khoản của bạn

Trước khi mua tiền điện tử, tuỳ vào phương thức thanh toán của bạn, bạn có thể phải thực hiện việc nạp tiền vào tài khoản. Nếu bạn đang sử dụng tiền tệ fiat thì việc nạp tiền rất dễ dàng vì phần lớn các sàn giao dịch đều có thể cung cấp cho bạn lựa chọn ghi nợ hay chuyển khoản. Bạn cũng có thể thực hiện giao dịch bằng thẻ tín dụng của mình nhưng đây là một phương pháp khá rủi ro.

Một cách nữa là nếu bạn đã sở hữu tiền điện tử trước đó, bạn có thể dùng nó để giao dịch mua loại tiền điện tử khác sau khi đã chuyển đồng tiền nó vào tài khoản của mình. Tuy nhiên, bạn cần chắc chắn rằng sàn giao dịch tiền điện tử cho phép thực hiện giao dịch này. Không phải sàn giao dịch nào cũng chấp nhận giao dịch tất cả các loại tiền điện tử cho nhau. Một điều khác cần lưu ý là phí trao đổi khác nhau tùy thuộc vào những gì bạn đang mua và cách bạn mua nó. Vì vậy, trước khi thực hiện việc mua tiền điện tử, hãy tìm hiểu kỹ.

Chọn một loại tiền điện tử

Với hàng nghìn loại tiền điện tử đang lưu hành trên thị trường, có nhiều lựa chọn cho các nhà đầu tư khi họ quyết định đầu tư vào loại tiền này. Tuy nhiên, không có loại tiền điện tử nào là phù hợp với tất cả mọi người. Do vây, trước khi thực hiện giao dịch, bạn nên trả lời một vài câu hỏi để hiểu rõ hơn về mục tiêu của mình. Bạn đầu tư vào loại tiền này để khi nó tăng giá trị trong tương lai, bạn sẽ thu được lợi nhuận? Bạn có để ý đến việc thực hiện giao dịch bằng cách nào không? bạn định sử dụng phương thức thanh toán nào để giao dịch? 

Kết luận

Tiền điện tử hay cryptocurrency là bất kỳ hình thức tiền tệ nào tồn tại dưới dạng kỹ thuật số hoặc ảo và sử dụng mật mã để đảm bảo các giao dịch. Thay vì có một công ty hay chính quyền quản lý tập trung, tiền điện tử hoạt động chủ yếu bằng hình thức phi tập trung để xác minh và ghi lại các giao dịch được người dùng thực hiện. Các chuyên gia có nhiều ý kiến trái chiều về việc đầu tư vào tiền điện tử. Bởi vì tiền điện tử là một khoản đầu tư mang tính đầu cơ cao nên với khả năng biến động giá mạnh, một số cố vấn tài chính không khuyến nghị mọi người đầu tư.