วางแผนลงทุนด้วยการประเมินความเสี่ยงอย่างโปร

หากกล่าวถึงการหาเงินเพิ่ม หลายคนก็ย่อมนึกถึงการลงทุน แต่ก็กังวลว่าการลงทุนมีความเสี่ยงไม่น้อย ถ้าอย่างนั้น เราจะวางแผนการลงทุนเพื่อประเมินความเสี่ยงอย่างไรให้สามารถกำจัดความเสี่ยงให้น้อยที่สุดเพื่อเพิ่มผลตอบแทนและการเติบโตของเม็ดเงินในระยะยาว ในบทความวันนี้ เราจะมาเรียนรู้กันว่าการลงทุนไหนมีความเสี่ยงอย่างไร และเราจะวางแผนลงทุนผ่านการประเมินความเสี่ยงของเราได้อย่างไรบ้าง

บางคนอาจจะคิดว่าการเก็บเงินสดเอาไว้ที่ตัวเฉย ๆ นั้นไม่มีความเสี่ยงเลย แต่ในความเป็นจริง เราจะรู้ได้อย่างไรว่าวันไหนขโมยจะขึ้นบ้านหรือ วันไหนไฟจะไหม้แล้วทำให้เงินทองที่เก็บสะสมไว้หายไปทั้งหมด

บางคนมองว่าการฝากเงินสดไว้ในธนาคารมีความปลอดภัยมากที่สุด แต่อย่าลืมว่าธนาคารก็เป็น “คนอื่น” ที่นำเงินของเราไปหาดอกหาผลและตอบแทนออกมาด้วยอัตราผลตอบแทนเป็น “ดอกเบี้ย” แล้วถ้าว่าธนาคารเกิดล้มละลายขึ้นมา ไม่สามารถหาเงินมาจ่ายเป็นดอกเบี้ยให้กับเราได้ การลงทุนของเรานั้นก็ถือว่ามีความเสี่ยงอยู่ดี

ถ้าจะไปเล่นหุ้นก็ไม่ได้มีเงินเยอะขนาดนั้น อย่างนี้ไม่เสี่ยงมากกว่าหรือ

จริงอยู่ว่าการเล่นหุ้นนั้นย่อมมีความเสี่ยงสูญเสียเงินต้น เพราะฉะนั้นบทความนี้จึงมีขึ้นสำหรับทุก ๆ คนที่ต้องการวางแผนการลงทุนเพื่อจำกัดความเสี่ยงลง

ประมาณการณ์ผลตอบแทนควบคู่กับความเสี่ยง

การลงทุนแต่ละรูปแบบจะให้ผลตอบแทนที่ต่างกัน ผลตอบแทนที่มากหรือน้อยนี้ก็เป็นตัวกำหนดความเสี่ยง ดังที่ได้กล่าวไปตอนต้นว่าหากคุณถือเงินสดเอาไว้กับตัวอยู่เฉย ๆ อาจจะไม่มีความเสี่ยงในการสูญเสียแต่อย่าลืมว่าถ้าเกิดว่าเราถูกขโมยเงินนั้นก็หายไปอยู่ดี ทั้งยังมีความเสี่ยงจากภาวะเงินเฟ้ออีก แต่หากนำไปลงทุน อย่างน้อยก็ยังมีโอกาสที่จะได้รับผลตอบแทนในรูปของกำไรหรือตามวันเวลาที่ผ่านไป

การลงทุนต่าง ๆ มักจะบอกว่าสามารถสร้างผลตอบแทนได้ปีละเท่านี้เปอร์เซ็นต์ แต่ผลดำเนินการในอดีตก็ไม่ได้หมายถึงในอนาคตจะเป็นเช่นนั้น เพราะขึ้นอยู่กับปัจจัยแวดล้อมต่าง ๆ ที่ส่งผลต่อความสามารถในการทำกำไรขององค์กรหรือความนิยมในตัวสินค้านั้น ๆ นี่ก็เรียกว่าค “ความเสี่ยงจากการลงทุน”

แล้วคุณล่ะ สามารถยอมรับความเสี่ยงในการลงทุนได้เท่าไร ลองทำแบบสอบถามนี้ด้วยความซื่อสัตย์ต่อตนเอง ผลที่ได้จะบอกเป็นช่วงคะแนน และคำแนะนำในการเลือกสินทรัพย์เพื่อการลงทุน 

คุณควรทำแบบสอบถามนี้อย่างน้อยปีละ 1 ครั้ง เพื่อตรวจสอบว่า ณ ปัจจุบัน เงื่อนไขของชีวิตคุณจะเอื้อต่อการลงทุนได้ในระดับใด

ทั้งนี้ หากคุณเลือกสินทรัพย์เพื่อการลงทุนมากกว่าระดับความเสี่ยงที่ยอมรับได้จากการทำแบบประเมิน ก็มีโอกาสที่จะฟื้นคืนจากการสูญเสียกลับมาช้ากว่า โปรดอย่าลืมว่า ไม่มีใครบอกอนาคตของตลาดได้เลย ทุก ๆ อย่างวัดกันเป็นนาที หรือชั่วโมงเท่านั้น

ความเสี่ยงของการลงทุนมีอะไรบ้าง

ความเสี่ยงของธุรกิจ

ความเสี่ยงของธุรกิจที่มีต่อการลงทุนนั้น คือความเสี่ยงที่ธุรกิจนั้นจะไม่สามารถสร้างผลกำไรในกรอบเวลาที่ต้องการลงทุน เช่น ธุรกิจนั้นอาจจะอยู่ในอุตสาหกรรมที่กำลังจะถึงจดอิ่มตัว หรือผู้บริหารขององค์กรมีเรื่องไม่ดีไม่ดีเกิดขึ้น ก็ส่งผลต่อมูลค่าการเปลี่ยนแปลงของราคาหุ้น ที่จะกระบทบต่อการลงทุนของคุณ

ความเสี่ยงของดอกเบี้ย

ความเสี่ยงของดอกเบี้ยนั้น โดยเฉพาะอย่างยิ่งหากเป็นเงินฝากธนาคาร อัตราดอกเบี้ยถือว่าต่ำมาก หากเป็นการลงทุนในหุ้น นักลงทุนก็มักจะมองหาผลตอบแทนในรูปของเงินปันผล

ไม่ว่าจะเป็นดอกเบี้ยหรือเงินปันผลเองต่างก็มีความเสี่ยงในแง่ที่ว่าหากผู้จ่ายไม่สามารถจ่ายได้ตามอัตราที่ระบุ หรือไม่สามารถจ่ายได้ตามกรอบเวลาที่กำหนดไว้ ก็ถือเป็นความเสี่ยงที่คุณจะขาดสภาพคล่อง ไม่สามารถนำไปใช้ต่อยอดในกิจกรรมอื่น ๆ ได้

ความเสี่ยงของสถานการณ์บ้านเมือง

ความเสี่ยงของสถานการณ์บ้านเมืองส่งผลอย่างยิ่งต่อการลงทุน เป็นหนึ่งความเสี่ยงการลงทุนที่ควรประเมินให้ดีผ่านข่าวสารบ้านเมือง แล้วรีบวิเคราะห์หาทางหนีทีไล่แต่เนิ่น ๆ

หากประเทศใด ภูมิภาคใด มีความวุ่นวายทางการเมืองเกิดขึ้น กิจกรรมทางเศรษฐกิจก็อาจจะไม่ดีเท่าที่ควร นำไปสู่ภาวะเศรษฐกิจถดถอย ส่งผลให้ผลตอบแทนของการลงทุน สิ่งนี้มักเกิดขึ้นกับการลงทุนอย่างหุ้น สินค้าโภคภัณฑ์

ความเสี่ยงจากอำนาจซื้อ

ความเสี่ยงจากอำนาจซื้อส่งผลกระทบต่อการลงทุนอย่างเลี่ยงไม่ได้เช่นกัน แต่จะไม่ได้เกิดขึ้นแบบฉับพลันทันที ในภาวะเงินเฟ้อผู้คนต่างต้องการที่จะจำกัดรายจ่ายให้ได้มากที่สุด ซื้อของที่จำเป็นต่อการดำรงชีวิต ดังนั้นสินค้าที่เกี่ยวข้องกับภาคบริการ ความบันเทิง ก็อาจจะไม่ได้ขายดีเท่าที่ควรซึ่งหากคุณลงทุนในธุรกิจเหล่านี้ก็อาจจะส่งผลกระทบต่อรายได้ในช่วงเวลานั้น

ความเสี่ยงในตัวของสินทรัพย์การลงทุน

ไม่ว่าจะเป็นหุ้น เงินฝากธนาคาร สกุลเงินดิจิทัล ฟอเร็กซ์ หรือสินค้าทางการเงินใด ๆ ย่อมมีความเสี่ยงในตัวมันเองทั้งนั้น บางรายการเป็นการเปลี่ยนแปลงในลักษณะตรงกันข้าม เช่น น้ำมันกับดอกเบี้ย

ความเสี่ยงของสภาพคล่อง

สภาพคล่องที่ส่งผลกระทบต่อความเสี่ยงในการลงทุน คือความสามารถในการแลกเปลี่ยนให้เป็นเงินสดได้ตามต้องการ หากถือเงินสดไว้กับตัว คุณก็มีเงินสดจับจ่ายใช้สอยในทันทีที่ต้องการ หรือถ้าเป็นเงินฝากธนาคาร อย่างช้าก็แค่ไม่กี่ชั่วโมงที่จะเดินไปธนาคารเพื่อถอนเงินออกมา

ในขณะที่บางการลงทุน เช่น การลงทุนในหุ้น เกิดตอนที่คุณต้องการใช้เงิน หุ้นราคาตกพอดี ถ้าจะขายก็ต้องเจอกับการขาดทุน แต่ถ้าถือไว้ ก็ไม่มีเงินสดมาใช้ตอนฉุกเฉิน

หรือการลงทุนในกองทุนรวมที่มักจะมีระยะเวลาในการทำรายการอย่างมากที่สุดคือ 5 หรือ 6 วันซึ่งหมายความว่า หากคุณจำเป็นต้องใช้เงินในวันนี้คุณก็จะต้องรอไปอีก 5 วันเพื่อที่จะได้รับเงินจากการขายคืนกองทุนรวมกลับมา ทำให้อะไร ๆ ล่าช้าออกไปอีก 

แนวทางวิเคราะห์ความเสี่ยงในการลงทุน

ถึงตอนนี้ คุณพอทราบแล้วว่าความเสี่ยงของการลงทุน คือการที่เราจะขาดทุนเงินต้น อย่างไรก็ตาม การที่ไม่ลงทุนเลยยิ่งมีความเสี่ยงในชีวิตมากกว่า ดังนั้นเพื่อให้การลงทุนมีความเสี่ยงน้อยลงเราจึงต้องวิเคราะห์ความเสี่ยงการลงทุนด้วยความซื่อสัตย์บนสถานการณ์ของตนเองเท่านั้น

อันดับแรก อยากให้คุณได้ทำแบบทดสอบประเมินความเสี่ยงการลงทุนที่คุณสามารถยอมรับได้ ซึ่งจะเป็นคำถามแบบให้เลือกตอบจำนวน 15 ข้อที่คุณจะตรวจสอบทัศนคติต่อการลงทุน

ผลการประเมินความเสี่ยงของการลงทุน จะแบ่งเป็นคะแนน แต่ละคะแนนก็จะแนะนำถึงสินทรัพย์ทางการลงทุนที่เหมาะสม คุณควรประเมินว่าหากคุณสามารถยอมรับความเสี่ยงในระยะยาวได้ การลงทุนก็อาจจะเป็นหุ้นหรือสินทรัพย์ที่มีความผันผวนค่อนข้างสูง ตรงกันข้าม หากคุณไม่สามารถยอมรับการสูญได้ก็ไม่ควรเลือกสินทรัพย์ที่มีความเสี่ยงต่ำลงมา และมีสภาพคล่องสูง เช่น เงินฝากธนาคาร หรือพันธบัตรรัฐบาล กองทุนรวม

อีกวิธีวิเคราะห์ความเสี่ยงในการลงทุนที่สามารถใช้ได้กับทุก สถานการณ์คือ ประมาณการณ์ว่าในช่วงเวลาข้างหน้า เช่น 5 ปี 7 ปีหรือ 10 ปี ที่คุณต้องการที่จะนำเงินจำนวนนั้นไปลงทุน คุณควรมองว่าในช่วงเวลานั้นคุณจำเป็นจะต้องใช้เงินจำนวนมากน้อยเท่าใดและหากเงินจำนวนนี้ไปอยู่ในสินทรัพย์ทางการลงทุนแล้ว คุณยังจำเป็นที่จะต้องใช้มันหรือไม่ หรืออีกความหมายหนึ่งก็คือเงินนั้นจะต้องเป็นเงินเย็น แต่คงไม่ดีแน่หากต้องไปกู้หนี้ยืมสินมาลงทุน เพราะแบบนั้นเสี่ยงมากกว่า

กลยุทธ์การลดความเสี่ยงในการลงทุน

ลงทุนในสิ่งที่ได้ศึกษาแล้วเท่านั้น

อันดับแรก คุณควรลงทุนในตนเองก่อน ซึ่งก็คือการศึกษาหาความรู้ในสินทรัพย์ทางการเงินปรเภทต่าง ๆ เพื่อให้ทราบว่าแต่ละสินทรัพย์ทางการเงินมีความเสี่ยงและมีลักษณะอย่างไร มีความสามารถในการสร้างผลตอบแทนอย่างไร และวิธีการทำงานนั้นเหมาะสมกับสไตล์การลงทุนของคุณหรือเปล่า

กระจายการลงทุนไปยังสินทรัพย์หลากหลาย

ไม่มีการลงทุนใดที่จะให้ผลตอบแทนดีที่สุดตลอดเวลา แม้ในสถานการณ์ที่ตลาดหุ้นกำลังรุ่งเรือง ก็อาจจะมีบางอุตสาหกรรมหรือบางบริษัทที่ทำผลประกอบการได้ไม่ดี  ควรจัดสรรสัดส่วการลงทุนไปในสินทรัพย์หลากหลายประเภทเพื่อให้เงินของคุณสามารถทำงานสร้างรายได้กลับมาได้จากทุก ๆ ทาง

กระจายการลงทุนไปยังประเทศหรือภูมิภาคที่หลากหลาย

การกระจายการลงทุนไปยังประเทศหรือภูมิภาคที่หลากหลายก็เป็นอีกหนึ่งหนทางในการลดความเสี่ยงของการลงทุนได้ เช่น หากเกิดสถานการณ์ความไม่สงบในประเทศใดประเทศหนึ่ง หรือภูมิภาคใดภูมิภาคหนึ่งก็อาจจะส่งผลกระทบต่อสินค้าที่จะสร้างผลกำไรให้กับคุณ

DCA เพื่อถัวเฉลี่ยต้นทุน

วิธีการ DCA หรือวิธี Dollar cost average นั้นไม่ได้เหมาะเฉพาะการลงทุนในกองทุนรวมหรือการซื้อหุ้นแบบประจำเวลาที่กำหนดเท่านั้นคุณยังสามารถใช้วิธีการ DCA เพื่อสร้างวินัยในการออมแทนที่คุณจะนำไปออมในบัญชีเงินฝากธนาคารที่ให้ดอกเบี้ยค่อนข้างต่ำ ก็อาจจะลงทุนในกองทุนรวมที่ให้ผลตอบแทนสูงขึ้นมาหรือ DCA ซื้อหุ้น VI ดี ๆ สักจำนวนหนึ่งเป็นระยะเวลาที่กำหนดเช่นเดือนละ 1 ครั้งหรือทุก ๆ ครึ่งปีเป็นต้น

ซื้อตอนราคาลง

มีคำกล่าวจากผู้ลงทุนยิ่งใหญ่อย่างวอร์เรน บัฟเฟต ว่า “จงกล้าในเวลาที่คนอื่นกลัว” ถ้าคุณพิจารณาเห็นว่าหุ้นตัวนี้มีศักยภาพที่ดีในการสร้างผลกำไรให้ในระยะยาว ก็ควรเตรียมตัวหาจังหวะซื้อในยามที่ราคาหุ้นต่ำ ๆ พร้อม ๆ กับการวิเคราะห์สัดส่วนทางการเงินดูประกอบกัน เมื่อต้นทุนของคุณถูก ก็จะขายทำกำไรได้สูง

อ่านเพิ่มติม เรื่องการลงทุนในภาวะเศรษฐกิจไม่เสถียร

บทส่งท้าย

สุดท้ายคุณคงพอเห็นภาพวาดไม่มีการลงทุนใดที่ปราศจากความเสี่ยงและการไม่ลงทุนนั้นก็ใช่ว่าจะไม่เสี่ยงดังนั้นแม้ถึงทุกการลงทุนมีความเสี่ยงแต่ก็เป็นการดีที่เราจะเรียนรู้ศึกษาถึงธรรมชาติของสินทรัพย์เพื่อการลงทุนเพื่อจำกัดความเสี่ยงจากการลงทุนลงและสร้างโอกาสในการสร้างผลกำไรในระยะยาวผ่านการกระจายการลงทุนในสินทรัพย์ต่างๆตามภูมิภาคและตามระยะเวลาที่รับกับสถานการณ์ของแต่ละบุคคล