Hướng dẫn chi tiết về mô hình nến (candlestick patterns)

Biểu đồ hình nến là một công cụ kỹ thuật sắp xếp dữ liệu của nhiều khung thời gian vào các thanh giá duy nhất. Điều này làm cho chúng hữu ích hơn so với các thanh mở-cao (open-high), đóng-thấp (close-low) truyền thống hoặc các đường đơn giản kết nối các điểm của giá đóng cửa. Các cây nến xây dựng mô hình dự đoán hướng giá sau khi hoàn thành.  Nhiều nhà giao dịch hiện có thể xác định hàng chục mô hình nến khác nhau, có những cái tên đầy màu sắc như mây đen che phủ giảm giá (bearish dark cloud cover), ngôi sao buổi tối (evening star) và ba con quạ đen (three black crows). Ngoài ra, các mô hình thanh đơn như doji và hammer đã được kết hợp vào hàng chục chiến lược giao dịch dài hạn và ngắn hạn.

Mô hình nến (candlestick patterns) là gì?

Định nghĩa

Mô hình nến là một biểu đồ hiển thị thông tin về chuyển động giá của tài sản. Biểu đồ hình nến là một trong những thành phần phổ biến nhất của phân tích kỹ thuật cho phép các nhà giao dịch diễn giải thông tin giá một cách nhanh chóng mà chỉ cần dùng một vài thanh giá. Theo thời gian, các thanh nến riêng lẻ hình thành các mô hình mà nhà giao dịch có thể sử dụng để nhận ra các mức hỗ trợ và kháng cự chính. Có rất nhiều mô hình nến biểu thị cơ hội trong thị trường - một số cung cấp cái nhìn chuyên sâu về sự cân bằng giữa áp lực mua và bán, trong khi những mô hình khác xác định sự tiếp tục hoặc do dự của thị trường.

Cách đọc mô hình nến

Mô hình nến hàng ngày hiển thị giá mở, cao, thấp và đóng cửa của chứng khoán trong ngày. Phần hình chữ nhật (phần rộng) của thân nến được gọi là “thân thực” cho thấy mối liên hệ giữa giá mở cửa và giá đóng cửa. Phần thân thực này biểu thị phạm vi giá giữa lúc mở cửa và đóng cửa của giao dịch trong ngày đó. Khi thân nến thực được lấp đầy với màu đen hoặc đỏ thì có nghĩa là giá đóng cửa thấp hơn giá mở cửa và được gọi là nến giảm. Nó cho thấy giá mở cửa, phe giảm giá đẩy giá xuống và đóng cửa ở giá thấp hơn giá mở cửa. Ngược lại, nếu phần thân thực trống, có màu trắng hoặc xanh lục thì điều đó có nghĩa là giá đóng cửa cao hơn giá mở cửa và được gọi là nến tăng. Nó biểu thị giá mở cửa, phe tăng giá đẩy giá lên và đóng cửa ở mức giá cao hơn giá mở cửa. Các đường thẳng đứng mỏng ở phía trên và bên dưới thân thực được biết đến như là bấc hoặc bóng biểu thị giá cao và thấp của phiên giao dịch. Bóng trên cho thấy giá cao và bóng dưới cho thấy giá thấp đạt được trong phiên giao dịch.

Độ tin cậy của mô hình nến

Không phải tất cả các mẫu hình nến đều hoạt động tốt như nhau. Mức độ phổ biến khổng lồ của chúng đối với các nhà đầu tư đã làm giảm độ tin cậy vì những mô hình này đã được phân tích bởi các quỹ đầu cơ và các thuật toán của họ. Những người chơi được tài trợ tốt này dựa vào việc khớp lệnh với tốc độ cực nhanh để giao dịch với các nhà đầu tư cá nhân và các nhà quản lý quỹ truyền thống, những người thực hiện các chiến lược phân tích kỹ thuật được tìm thấy trong các văn bản phổ biến. Nói cách khác, các nhà quản lý quỹ đầu cơ sử dụng phần mềm để bẫy những người tham gia tìm kiếm kết quả tăng hoặc giảm có tỷ lệ cược cao. Tuy nhiên, các mô hình đáng tin cậy vẫn tiếp tục xuất hiện, cho phép các nhà đầu tư cá nhân tạo ra các cơ hội kiếm lời ngắn hạn và dài hạn.

Có bao nhiêu loại mô hình nến trên thị trường?

Rất khó để có thể xác định chính xác số lượng mô hình nến được sử dụng trên thị trường hiện nay. Một mô hình nến được hình thành bằng cách gộp 2 hoặc 3 cây nến thành 1 nhóm. Với mỗi cách kết hợp đó, ta có 1 loại mô hình nến khác nhau. Tuỳ thuộc vào cách nhóm và số lượng cây nến nhóm, các nhà đầu tư có thể tạo ra hàng loạt mô hình nến khác nhau, áp dụng vào các trường hợp khác nhau trên thị trường để giao dịch và thu lợi nhuận. 

Top 20 mô hình nến hiệu quả nhất mà các nhà đầu tư nên biết

Dưới đây là top 20 loại mô hình nến hiệu quả nhất hay được sử dụng trên thị trường, được chia thành 3 loại chính: mô hình tăng giá (bullish), giảm giá (bearish), tiếp nối (continuation)

Loại mô hình nến tăng giá

• Hammer: Hammer là một mô hình nến đơn được hình thành vào cuối xu hướng giảm và báo hiệu sự đảo chiều tăng giá. Phần thân thực của cây nến này nhỏ và nằm ở trên cùng với bóng dưới phải lớn hơn hai lần phần thân thực. Mô hình biểu đồ nến này không có hoặc ít bóng trên. Mô hình thể hiện rằng khi giá mở cửa, người bán đẩy giá xuống. Đột nhiên, người mua tham gia thị trường, đẩy giá lên cao và đóng cửa phiên giao dịch với giá đóng cửa cao hơn giá mở cửa.

• Piercing line: piercing line cũng là một mô hình hai cây nến được tạo thành từ một cây nến dài màu đỏ, tiếp theo là một cây nến dài màu xanh lá cây. Mô hình thường có một khoảng chênh lệch đáng kể giữa giá đóng cửa của nến đầu tiên và giá mở cửa của nến xanh. Nó cho thấy áp lực mua mạnh khi giá được đẩy lên bằng hoặc cao hơn mức giá giữa của ngày hôm trước.

• Morning star: Mô hình này được coi là dấu hiệu của hy vọng trong một xu hướng giảm điểm ảm đạm của thị trường. Đây là một mô hình ba cây: một cây nến thân ngắn giữa màu đỏ dài và màu xanh lá cây dài. Nó báo hiệu rằng áp lực bán trong ngày đầu tiên đang giảm xuống và một thị trường tăng giá đang đến gần.

• Bullish engulfing: Bullish Engulfing là một mô hình biểu đồ nhiều nến được hình thành sau một xu hướng giảm cho thấy sự đảo chiều tăng giá. Nó được hình thành bởi hai cây nến, thân nến thứ hai nhấn chìm thân nến đầu tiên. Nến đầu tiên là nến giảm cho biết sự tiếp tục của xu hướng giảm. Nến thứ hai là một nến tăng dài hoàn toàn nhấn chìm nến đầu tiên và cho thấy phe tăng giá đang quay trở lại thị trường.

• Three white soldiers: Three White Soldiers là mô hình nhiều nến được hình thành sau một xu hướng giảm cho thấy sự đảo chiều tăng giá. Các biểu đồ hình nến này được tạo bởi ba thân nến tăng dài không có bóng nến dài và mở trong thân nến trước đó trong mô hình.

• Three inside up: Tương tự Three White Soldiers, Three inside up bao gồm ba thân nến, nến đầu tiên là nến giảm dài, nến thứ hai là nến tăng nhỏ và phải nằm trong phạm vi của nến đầu tiên. Nến thứ ba thường là một nến tăng dài xác nhận sự đảo chiều tăng giá.

• On-neck: mô hình này hình thành sau một xu hướng giảm khi một nến giảm thân dài thực sự được theo sau bởi một nến tăng thân thực nhỏ hơn, tạo khoảng trống khi mở cửa nhưng sau đó đóng cửa gần mức đóng cửa của nến trước đó.

Loại mô hình nến giảm giá

• Bearish engulfing: mô hình xảy ra ở cuối xu hướng tăng. Cây nến đầu tiên có thân nhỏ màu xanh lá cây bị nhấn chìm bởi một cây nến dài màu đỏ tiếp theo. Nó báo hiệu sự di chuyển giá đạt đỉnh hoặc sự chậm lại và là dấu hiệu của sự suy thoái thị trường sắp xảy ra. Nến thứ hai càng đi xuống thấp, xu hướng càng có xu hướng đáng kể.

• Evening star: giống với morning star, mô hình evening star được hình thành từ một cây nến ngắn được kẹp giữa một cây nến xanh dài và một thân nến lớn màu đỏ. Nó chỉ ra sự đảo ngược của một xu hướng tăng và đặc biệt mạnh khi thanh nến thứ ba xóa đi mức tăng của nến đầu tiên.

• Hanging man: Hanging Man là một mô hình nến đơn được hình thành ở cuối xu hướng tăng và báo hiệu sự đảo chiều giảm giá. Thân thật của cây nến này nhỏ và nằm ở trên cùng với bóng dưới nhiều hơn hai lần thân thật. Mô hình nến này không có hoặc ít bóng trên.

• Dark cloud cover: mô hình cho thấy sự đảo chiều giảm giá - một đám mây đen phủ lên sự lạc quan của ngày hôm trước. Mô hình bao gồm hai thân nến: một thân nến màu đỏ mở ra phía trên thân màu xanh lá cây trước đó và đóng cửa dưới điểm giữa của nó. Nếu bấc của nến ngắn, nó cho thấy rằng xu hướng giảm là đáng tin cậy.

• Three black crows: Three Black Crows là mô hình nhiều nến được hình thành sau một xu hướng tăng cho thấy sự đảo chiều giảm giá. Mô hình được tạo bởi ba thân nến giảm giá dài không có bóng nến dài và mở ra trong thân nến trước đó trong mô hình.

• Three inside down: mô hình bao gồm ba thân nến, nến đầu tiên là nến tăng dài, nến thứ hai là nến giảm nhỏ và phải nằm trong phạm vi của nến đầu tiên. Biểu đồ hình nến thứ ba phải là một hình nến giảm giá dài xác nhận sự đảo chiều giảm giá. Mối quan hệ của hình nến thứ nhất và thứ hai nên thuộc mô hình nến Harami giảm giá.

• Shooting star: Shooting Star được hình thành vào cuối xu hướng tăng và cho tín hiệu đảo chiều giảm. Trong biểu đồ hình nến này, thân nến thực nằm ở cuối và có bóng trên dài. Mô hình là nghịch đảo của mô hình nến Hanging Man.

2.3. Loại mô hình nến tiếp nối

• Doji: Khi giá mở và đóng của thị trường gần như ở cùng một mức giá, thì hình nến giống như một dấu thập hoặc dấu cộng. Phần thân nến thường ngắn hoặc không có thân nến với các bấc có độ dài khác nhau. Mô hình biểu thị sự đấu tranh giữa người mua và người bán dẫn đến không có lợi nhuận ròng cho cả hai bên.

• Spinning top: giống như doji, spinning top cho thấy sự do dự đang xảy ra trên thị trường. Sự khác biệt duy nhất giữa 2 mô hình này là phần thân thực của spinning top lớn hơn so với doji.

• Falling three methods: mô hình bao gồm 5 cây nến báo hiệu sự gián đoạn của thị trường nhưng chưa đến mức đảo ngược xu hướng giảm đang diễn ra. Mô hình được tạo thành từ hai biểu đồ hình nến dài theo hướng của xu hướng, tức là xu hướng giảm ở đầu và cuối, với ba hình nến ngược xu hướng ngắn hơn ở giữa.

• Rising three methods: giống với mô hình falling three methods nhưng áp dụng với sự tăng giá, rising three methods bao gồm 3 cây nến đỏ ngắn nằm trong phạm vi của 2 cây nến xanh lá cây dài. Mô hình cho thấy rằng  bất chấp một số áp lực bán, người mua vẫn giữ quyền kiểm soát thị trường.

• Upside tasuki gap: Đây là một mô hình nến tiếp tục tăng giá được hình thành trong một xu hướng tăng đang diễn ra. Mô hình nến này bao gồm ba nến, nến đầu tiên là nến tăng thân dài và nến thứ hai cũng là biểu đồ nến tăng được hình thành sau khi tăng khoảng trống. Nến thứ ba là nến giảm giá đóng cửa trong khoảng trống được hình thành giữa hai nến tăng đầu tiên này.

• High wave: Highwave là một mô hình diễn tả sự do dự trên thị trường. Mô hình cho thấy thị trường đang trong tình trạng không tăng cũng không giảm. Highwave chủ yếu được hình thành ở các mức hỗ trợ và kháng cự. Đây là nơi phe tăng giá và phe giảm giá đang chiến đấu với nhau trong nỗ lực cố gắng đẩy giá theo một hướng nhất định có lợi cho mình. Cây nến biểu thị mô hình với bóng dài phía dưới và bấc dài phía trên. Tương tự như vậy, chúng có thân nến nhỏ. Bấc dài báo hiệu rằng có một lượng lớn biến động giá trong khoảng thời gian nhất định. Tuy nhiên, giá cuối cùng đã đóng cửa gần với giá mở cửa.

Kết luận

Các mô hình nến thu hút sự chú ý của phần lớn các nhà giao dịch trên thị trường nhưng không phải mô hình nào cũng đáng tin cậy và hiệu quả khi sử dụng. Việc lựa chọn được mô hình phù hợp và hiệu quả với từng chiến lược giao dịch là điều các nhà đầu tư cần quan tâm khi thực hiện giao dịch trên thị trường. Mong rằng với những thông tin trong bài viết này, các bạn đã có cho mình những kiến thức cơ bản nhất cũng như cái nhìn toàn diện về những loại mô hình nến trên thị trường, từ đó chọn cho mình những mô hình hiệu quả nhất để thu được lợi nhuận.