Hướng dẫn chi tiết về mô hình 3 đỉnh (triple top pattern)

Mô hình 3 đỉnh là mô hình nến giảm giá xảy ra ở cuối xu hướng tăng. Là một mô hình đảo chiều, sự hình thành ba đỉnh cho thấy có khả năng thay đổi hướng xu hướng, sau khi người mua không thể vượt qua ngưỡng kháng cự ngang trong ba lần thử liên tiếp, kịch bản ngược lại với mô hình ba đáy.

Khái niệm mô hình 3 đỉnh là gì?

Định nghĩa

Mô hình 3 đỉnh (triple top) là một mô hình biểu đồ giảm giá rất đáng tin cậy trong các mẫu biểu đồ chứng khoán được sử dụng trong phân tích kỹ thuật để xác định sự đảo chiều trong chuyển động của giá tài sản. Được tạo thành từ ba đỉnh, mô hình này cho biết rằng tài sản có thể không còn tăng nữa và có khả năng giá sẽ bắt đầu giảm. Mô hình này thường được tìm thấy sau một xu hướng tăng

Chiến lược giao dịch mô hình 3 đỉnh nhằm tận dụng lợi thế của một mô hình biểu đồ đơn giản nhưng rất đáng tin cậy. Một trong những lợi thế chính của chiến lược giao dịch đảo chiều là nó cung cấp cho các nhà giao dịch cơ hội trở thành một phần của xu hướng mới ngay từ đầu.

Các mô hình biểu đồ ba đỉnh có thể mất nhiều thời gian để phổ biến rộng ra theo thời gian, nhưng nó thể hiện cuộc chiến giữa người bán và người mua. Nhưng với khung thời gian trong ngày, sự đảo chiều 3 đỉnh có thể xuất hiện thường xuyên hơn. Đó là lý do tại sao các nhà giao dịch thích giao dịch trong ngày với chiến lược giao dịch mô hình biểu đồ ba đỉnh.

Sự hình thành

Mô hình này rất đơn giản và nó được xác định bởi ba đỉnh rõ ràng hình thành cùng một mức trên thị trường. Mô hình 3 đỉnh là một dạng cụ thể của mô hình đầu và vai với ba đỉnh cao nhất xung quanh cùng một mức giá giống như đỉnh đôi. Đỉnh đầu tiên trong mô hình biểu đồ này được tạo ra khi giá giảm trở lại sau một thời gian có xu hướng trên thị trường. Giá tăng trở lại bằng mức đỉnh đầu tiên nhưng người mua sẽ không có đủ động lực để đẩy giá vượt qua ngưỡng kháng cự. Đỉnh thứ ba hình thành theo cách tương tự. Có khả năng giá có thể giảm ngắn hoặc vượt ra khỏi mức cao trước đó, miễn là tất cả những hành động giá này đều ở mức giá như nhau. Dù thế nào đi nữa, tất cả các đỉnh đều phải có khối lượng giảm dần.

Mô hình 3 đỉnh nói lên điều gì?

Mô hình ba đỉnh xuất hiện khi giá của một tài sản tạo ra ba đỉnh ở gần như cùng một mức giá. Phạm vi của mỗi đỉnh là kháng cự. Sự thoái lui giữa các đỉnh được gọi là mức thấp của dao động. Sau đỉnh thứ ba, nếu giá giảm xuống dưới mức thấp của dao động, thì mô hình này được coi là đã là hoàn thành và các nhà giao dịch tìm kiếm động thái tiếp theo về bên giảm giá.

Về mặt trực quan, mô hình 3 đỉnh tương tự như mô hình đầu và vai; nhưng trong trường hợp này, điểm giữa gần giống với các đỉnh khác. Đối với mô hình đầu và vai, đỉnh giữa sẽ cao hơn. Ngoài ra, mô hình này tương tự như mô hình đỉnh đôi, khi giá đi đến vùng kháng cự hai lần, tạo thành một cặp điểm cao trước khi giảm.

Mô hình ba đỉnh được hình thành khá đơn giản. Để mô hình biểu đồ này được hình thành, hành động giá phải giao dịch trong một xu hướng tăng rõ ràng. Do cần phải tạo ba đỉnh nên hầu như không thể tìm được mô hình ba đỉnh hoàn hảo trong đó cả đường kháng cự ngang và đường viền đều nằm ngang một cách hoàn hảo. Do đó, các nhà đầu tư nên cho phép một số khoảng trống để đường viền cổ áo bị uốn cong, hoặc một trong các đỉnh xuất hiện chủ yếu bên dưới hoặc phía trên kháng cự ngang.

3 yếu tố bắt buộc để mô hình ba đỉnh diễn ra:

• Xu hướng tăng - giá của tài sản phải giao dịch cao hơn trong một loạt các mức cao hơn và mức thấp hơn.

• Mức kháng cự ngang - một đường xu hướng kết nối ba mức cao gần như bằng nhau.

• Đường viền cổ - đường xu hướng nối các mức thấp nhất giữa ba đỉnh và điểm phá vỡ của nó báo hiệu sự kích hoạt của sự hình thành.

Ví dụ

Biểu đồ trên diễn tả một ví dụ tiêu biểu về mô hình ba đỉnh hình thành với tài sản vàng vào năm 2018. Sau đỉnh đầu tiên, giá đã kéo trở lại và tạo ra một mức dao động thấp, sau đó tăng trở lại cao hơn nhưng lại tạo ra một đỉnh khác gần như cùng mức cao so với đỉnh đầu tiên. Tiếp theo là một đợt dao động thấp khác và sau khi đỉnh thứ 3 không vượt qua được hai đỉnh trước đó, mô hình đã gần hoàn thành. Các nhà giao dịch thường sẽ đợi giá phá vỡ dưới mức dao động cuối cùng để xác nhận rằng mô hình 3 đỉnh đã hoàn thành. Thông thường, kết quả của việc di chuyển xuống thấp hơn sẽ khá mạnh, khiến mô hình 3 đỉnh trở thành một mô hình biểu đồ tuyệt vời để theo dõi trong bất kỳ khung thời gian nào.

Một ví dụ khác cho mô hình 3 đỉnh là ví dụ của cặp ngoại hối USD/JPY trên khung thời gian 4 giờ. Nếu quan sát kỹ, ta có thể tháy rằng có tổng cộng 4 đỉnh trong cùng 1 vùng mà giá không thể bứt phát. Tuy nhiên, khi đang giao dịch với mô hình 3 đỉnh tiềm năng, 2 mức thấp đầu tiên sẽ được tính là ở cùng 1 mức. Ngay sau khi đỉnh thứ 3 hình thành, giá đã đảo chiều thấp hơn và phá vỡ dưới hai đáy dao động trước đó, từ đó hoàn thành mô hình. Các nhà giao dịch bảo thủ thường sẽ đợi mức đáy dao động trước đó bị phá vỡ trước khi họ thực hiện các vị thế bán hoặc chờ kiểm tra lại mức thấp nhất của dao động trước khi đặt lệnh giao dịch.

Tuy nhiên, không nên nhầm lẫn mô hình 3 đỉnh với mô hình đầu và vai tuy về trực quan 2 mô hình này rất giống nhau. Khi giao dịch với mô hình đầu và vai thì đỉnh giữa sẽ cao hơn các đỉnh khác. Nhìn chung, mô hình này được giao dịch theo cách tương tự như mô hình 3 đỉnh khi giá phá vỡ dưới mức thấp nhất của dao động trước đó.

Cách giao dịch với mô hình 3 đỉnh

Các nhà giao dịch có thể tham gia vào một vị thế bán hoặc rời khỏi các vị thế mua khi giá của tài sản giảm xuống thấp hơn mức hỗ trợ của mô hình. Mức hỗ trợ của mô hình là mức thấp nhất hiện tại sau đỉnh thứ hai. Ngoài ra, một nhà giao dịch có thể kết nối các đáy dao động giữa các đỉnh với một đường xu hướng. Khi giá đi xuống dưới đường xu hướng, mô hình này được coi là đã hoàn thành và thị trường dự kiến sẽ có một đợt giảm giá nữa. Để tăng thêm sự tin cậy cho mô hình, các nhà giao dịch sẽ tìm kiếm khối lượng lớn khi giá đi xuống thông qua hỗ trợ. Khối lượng giao dịch tăng lên cho thấy lợi nhuận bán ra mạnh mẽ. Nếu khối lượng không tăng, mô hình có nhiều khả năng bị lỗi (giá tăng hoặc không giảm như bình thường).

Mô hình đưa ra một mục tiêu giảm với giá trị tương tự như chiều cao của mô hình được trừ ra khỏi điểm phá vỡ. Mục tiêu này là giá trị ước tính. Đôi khi, giá sẽ giảm xuống thấp hơn nhiều so với mục tiêu. Trong một vài trường hợp khác, giá sẽ không đạt được giá trị mục tiêu. Các mô hình biểu đồ và chỉ báo kỹ thuật khác cũng có thể được sử dụng cùng với mô hình 3 đỉnh.

Chiến lược giao dịch truyền thống sẽ có điểm vào lệnh là việc mở một vị thế bán sau đường viền cổ áo. Điểm cắt lỗ được đặt trên đường viền cổ. Ưu điểm của chiến lược này là khả năng thành công và thu được lợi nhuận rất cao. Tuy vậy, các đợt giả giảm có thể vượt quá đường viền cổ áo. Do vậy, một lệnh dừng lỗ được đặt quá gần có thể bị thực hiện một cách mù quáng. Để ngăn điều này xảy ra, hãy đợi sự suy giảm trên đường viền cổ áo trước khi mở một vị thế. Điều này giúp bạn có thể đặt lệnh cắt lỗ tốt hơn.

Một chiến lược nữa đối với mô hình 3 đỉnh là chiến lược giao dịch tích cực. Trong chiến lược này, điểm vào lệnh và việc mở một vị thế bán sau khi đỉnh thứ hai hoặc thứ ba hình thành. Mức cắt lỗ được đặt trên đỉnh cao nhất. Ưu điểm của chiến lược này là tỷ lệ lợi nhuận và rủi ro cao vì lệnh cắt lỗ được đặt gần điểm vào lệnh. Tuy nhiên, nếu mô hình 3 đỉnh chưa được xác nhận là đáng tin cậy, tỷ lệ tổn thất sẽ cao hơn so với chiến lược truyền thống.

Một số quy tắc khi giao dịch mô hình 3 đỉnh:

• Đầu tiên, các nhà đầu tư nên xác định giai đoạn thị trường đang trong xu hướng tăng hay giảm. Khi 3 đỉnh được hình thành vào cuối một xu hướng tăng, xu hướng trước đó phải là một xu hướng tăng.

• Các nhà giao dịch nên phát hiện nếu ba đỉnh tròn đang hình thành.

• Các nhà giao dịch chỉ nên tham gia vị thế bán khi giá bứt phá khỏi mức hỗ trợ hoặc đường viền cổ áo.

Hạn chế của mô hình 3 đỉnh

Không có mô hình nào có thể hoạt động hiệu quả trong mọi trường hợp. Đôi khi, mô hình sẽ hình thành và hoàn thành khiến các nhà giao dịch tin rằng tài sản sẽ tiếp tục giảm. Nhưng sau đó, giá có thể phục hồi và vượt qua mức kháng cự. Do vậy, để bảo vệ mình trong trường hợp trên, các nhà giao dịch có thể đặt lệnh cắt lỗ trên các vị thế bán trên đỉnh gần nhất hoặc trên mức cao hiện tại trong mô hình. Động thái này làm giảm rủi ro giao dịch nếu giá không giảm và thay vì phục hồi.

Một thách thức mà các nhà giao dịch thiếu kinh nghiệm có thể gặp phải là sự thiếu kiên nhẫn. Những người mới bắt đầu có thể thấy ba lần thất bại gần bằng nhau và mở vị trí của họ dựa theo kết quả này. Tuy vậy, nhiều khả năng là mô hình chưa được xác nhận và việc tham gia vào vị thế quá sớm sẽ dẫn đến một mô hình thất bại, từ đó dẫn đến giao dịch thua lỗ trong tài khoản.

Ngoài ra, một xu hướng thường sẽ đi kèm với khối lượng. Nếu một đột phá xảy ra do việc thiếu khối lượng, thì nó có thể không thành công. Mặt khác, một sự đột phá xảy ra khi khối lượng tăng lên có lợi cho việc phá vỡ và giúp các nhà đầu tư tiếp cận được các mục tiêu sau đó.

Cuối cùng, các loại tiền điện tử nhỏ hơn có tính thanh khoản thấp hơn nhiều so với các loại tiền điện tử lớn như Bitcoin và Ether. Điều này có nghĩa là có nhiều khả năng các đột phá sẽ không xảy ra đối với các loại tiền điện tử nhỏ hơn này do kích thước các mã thông báo của chúng.

Sự khác biệt giữa mô hình 3 đỉnh và 3 đáy

Trong mô hình biểu đồ giao dịch 3 đỉnh, giá tài sản có  ba lần cố gắng vượt lên trên một vùng kháng cự đã thiết lập nhưng thất bại và kết quả là giá giảm xuống. Ngược lại, mô hình 3 đáy hình thành khi giá thực hiện ba lần đâm xuyên qua mức hỗ trợ nhưng cũng thất bại và bật trở lại giá trị cũ. Sự hình thành ba đỉnh là một mô hình giảm giá vì mô hình này làm gián đoạn xu hướng tăng và dẫn đến sự thay đổi xu hướng thành xu hướng giảm. Ngược lại, mô hình 3 đáy có bản chất là sự tăng giá bởi vì mô hình này làm gián đoạn xu hướng giảm và dẫn đến sự thay đổi xu hướng theo chiều tăng. Mô hình 3 đỉnh hoặc 3 đáy biểu thị rằng một xu hướng đã thiết lập đang suy yếu và bên kia đang tăng sức mạnh. Cả hai đều thể hiện sự thay đổi áp lực: đối với mô hình 3 đỉnh, có sự chuyển dịch từ người mua sang người bán. Ngược lại, mô hình ba đáy chỉ ra sự chuyển dịch từ người bán sang người mua. Những mô hình này cung cấp sự thể hiện trực quan về sự thay đổi của việc bảo vệ khi quyền lực chuyển từ phe này sang phe khác.

Kết luận

Mô hình 3 đỉnh là một mô hình biểu đồ đảo chiều giảm giá báo hiệu những người bán đang đẩy cổ phiếu xuống thấp hơn. Đó là một dấu hiệu tốt khi đã đến lúc thoát khỏi lệnh hoặc vào cuộc và bán khống cổ phiếu. Các nhà giao dịch cũng nên kết hợp các chỉ báo kỹ thuật khác để xác nhận mô hình ba đỉnh và không di chuyển cho đến khi mô hình được xác nhận.