Hướng dẫn chi tiết về mô hình 3 đáy (triple bottom pattern)

Mô hình ba đỉnh và ba đáy là những hình thái hiếm gặp nhưng rất hiệu quả trong việc báo hiệu sự đảo ngược xu hướng. Chúng hữu ích trong giao dịch tiền điện tử, vì ba đáy có thể là bước khởi động cho một xu hướng tăng giá mới trong khi ba đỉnh giảm có thể báo hiệu một sự điều chỉnh trong thời gian ngắn. Tuy nhiên, khó có thể phát hiện ra một mô hình ba đỉnh hoặc đáy hoàn hảo trong đó đường kháng cự ngang và đường viền cổ áo song song với nhau. Sự hiếm có của những mẫu này là điều khiến chúng trở nên hiệu quả. Các thành phần để phát hiện một mô hình bộ ba rất đơn giản và một khi được quan sát, có thể dễ dàng sử dụng như một nguồn phân tích kỹ thuật để hình thành chiến lược giao dịch.

Định nghĩa mô hình 3 đáy (triple bottom)

Khái niệm

Mô hình ba đáy là một mô hình biểu đồ đảo chiều tăng giá được hình thành sau xu hướng giảm. Mô hình này được hình thành với ba đỉnh nằm dưới mức kháng cự hoặc đường viền cổ áo. Đỉnh đầu tiên được hình thành sau một xu hướng giảm mạnh và sau đó quay trở lại đường viền cổ áo. Sự hình thành của mô hình này được hoàn thành khi giá di chuyển trở lại đường viền cổ áo sau khi hình thành đỉnh thứ ba. Khi giá vượt qua đường viền cổ áo hoặc mức kháng cự sau khi hình thành ba đỉnh thì sự đảo ngược xu hướng tăng được xác nhận.

Đây là một mô hình nến tăng bao gồm ba lần thử thất bại ở mức thấp mới gần cùng một mức giá và được xác nhận khi giá phá vỡ mức kháng cự cao hơn. Mô hình ba đáy hình thành sau khi giá điều chỉnh thấp hơn do thị trường tiền điện tử bắt đầu phục hồi nhưng không theo kịp đà tăng. Ngoài ra, mỗi lần phục hồi thất bại sẽ gặp phải một nỗ lực thất bại ở mức thấp mới và thị trường giao dịch trong phạm vi đi ngang. Người bán hoàn toàn kiệt sức và thị trường phục hồi lần thứ ba nhưng lần này đã có đủ năng lượng để bứt phá cao hơn.

Mô hình biểu đồ 3 đáy trông giống như chữ cái “W” khi các mức thấp nhất của mô hình hình thành gần cùng một mức giá. Một số nhà giao dịch sẽ gợi ý rằng mô hình này cũng có hình dạng của một hình chữ nhật. Cả hai cách diễn giải đều hợp lệ vì mô hình này là một thiết lập đảo chiều tăng.

Sự hình thành mô hình 3 đáy

Mô hình 3 đáy trông tương tự như mô hình đầu và vai nghịch đảo ở chỗ nó được thể hiện bằng ba mức cao và mức thấp nhất. Sự khác biệt giữa 2 mô hình này là cả ba mức cao của mô hình biểu đồ ba đáy sẽ có cùng chiều cao, trong khi trong mô hình vai đầu vai nghịch đảo, mức thấp thứ hai thấp hơn mức cao thứ nhất và thứ ba.

Mô hình bao gồm ba đáy liên tiếp được tạo thành trong một khoảng thời gian đều đặn và có độ cao gần như bằng nhau.

• Đáy một: đáy được hình thành trong sự tiếp tục của xu hướng giảm. Có sự hình thành của mức thấp mới sau đó là sự suy giảm (10-20%) cho đến đường viền cổ áo (kháng cự).

• Đáy thứ hai: Giá lại di chuyển từ đường viền cổ áo đến mức thấp khác được gọi là đáy thứ hai hoặc theo sau bởi một đợt suy giảm (10-20%) một lần nữa cho đến đường viền cổ áo.

• Đáy ba: Đáy thứ ba được hình thành khi giá di chuyển về phía kháng cự lần thứ ba trước khi bứt phá.

• Đường kháng cự: Là đường được vẽ qua đáy đầu tiên cho đến đáy thứ ba. Nó đóng vai trò như một lực cản quan trọng đối với mô hình.

Một số đặc điểm khác của mô hình 3 đáy:

• Thời gian: Thời gian hình thành mô hình thường là một vài phút hoặc vài tháng

• Hình dạng: về mặt lý thuyết, ba đáy phải đối xứng. Điều này có nghĩa là tất cả ba đáy phải có chiều cao gần bằng nhau và cách nhau gần như bằng nhau. Tuy nhiên trên thực tế, ba điểm thấp không nhất thiết phải có chiều cao bằng nhau và cách đều nhau. Đầu của đáy có thể từ nhọn sang hình tròn và do đó đối với đường viền cổ áo cũng không nhất thiết phải nằm ngang, nó có thể dốc lên trên hoặc xuống dưới.

• Điểm đột phá: đây là điểm rất quan trọng đối với việc xác nhận mô hình này. Mô hình ba đáy chỉ được coi là đáng tin cậy khi giá đóng cửa dưới đường hỗ trợ đường viền cổ áo hoặc điểm xác nhận (mức thấp nhất của mô hình) và thường có khối lượng tăng cao. Nếu giá không đóng cửa dưới điểm xác nhận thì đó có thể không phải là mô hình ba đáy.

Mô hình 3 đấy thể hiện điều gì?

Đúng như tên gọi của mô hình, mô hình giao dịch 3 đáy bao gồm ba mức thấp liên tiếp được hình thành ở cùng một mức hoặc gần như cùng một mức giống nhau. Để mô hình biểu đồ này xảy ra và có hiệu quả, hành động giá phải giao dịch trong một xu hướng giảm rõ ràng. Bên bán đẩy giá xuống thấp hơn để kiểm tra mức hỗ trợ ngang lần đầu tiên, tuy nhiên, họ gặp sự kháng cự mạnh từ phía bên mua. Hành động giá tăng trở lại cao hơn khi người bán nghỉ ngơi trước bắt đầu nỗ lực lần thứ 2. Kết quả của lần thử thứ hai cũng vậy, điều này khiến mức giá này trở nên cực kỳ quan trọng vì người bán, những người vẫn đang kiểm soát hành động giá, giờ đã thất bại lần thứ hai.  Nhìn chung, giá sẽ quay trở lại mức tương tự như trong lần phục hồi trước đó. Cho rằng xu hướng giảm là rất mạnh, người bán đẩy hành động giá xuống thấp hơn một lần nữa để cố gắng phá vỡ quyết tâm của người mua, nhưng một lần nữa cố gắng của họ không thành công. Cuối cùng, họ bỏ cuộc và người mua nắm quyền kiểm soát hành động giá, lần này kéo dài sự phục hồi cao hơn nhiều và cuối cùng xóa hầu hết hoặc tất cả các khoản lỗ trước đó.

Đường viền cổ được cho là yếu tố quan trọng nhất của mô hình ba đáy khi sự bứt phá của nó lên phía trên kích hoạt mô hình và sau đó giúp xác định mức cắt lỗ và chốt lời. Do đó, ba đặc điểm bắt buộc của mẫu biểu đồ ba đáy là:

• Xu hướng giảm - giá của chứng khoán phải giao dịch thấp hơn;

• Hỗ trợ ngang - Đường xu hướng kết nối ba mức thấp gần như bằng nhau;

• Đường viền cổ áo:  điểm đứt của nó báo hiệu sự kích hoạt của sự hình thành mô hình 3 đáy

Ví dụ

Biểu đồ sau đây cho thấy một ví dụ về mô hình ba đáy.

Trong ví dụ này, cổ phiếu của Momenta Pharmaceuticals đã hình thành mô hình 3 đáy và bứt phá khỏi ngưỡng kháng cự của đường xu hướng. Chênh lệch giữa đáy thứ ba và điểm bứt phá là khoảng 1,75 đô la, tương đương với điểm chốt lời khoảng 15,50 đô la ở phía tăng. Điểm cắt lỗ có thể được đặt ở mức khoảng 13,50 đô la để hạn chế rủi ro giảm giá.

Cách giao dịch mô hình 3 đáy

Có một số quy tắc nhất định khi giao dịch với các mẫu biểu đồ 3 đáy.

• Đầu tiên các nhà đầu tư cần xem giai đoạn thị trường tăng hay giảm. Khi mô hình 3 đáy được hình thành vào cuối xu hướng giảm, xu hướng trước đó sẽ là xu hướng giảm.

• Các nhà giao dịch nên phát hiện xem có ba đáy tròn đang hình thành hay không và cũng lưu ý kích thước của các đáy.

• Các nhà giao dịch chỉ nên tham gia vị thế mua khi giá bứt phá khỏi mức kháng cự hoặc đường viền cổ.

• Lệnh dừng lỗ đối với giao dịch mô hình 3 đáy nên được đưatj ở đáy thứ 3 của mô hình. Ngoài ra, giá mục tiêu bằng khoảng cách giữa đường viền cổ áo và các đáy.

Mô hình 3 đáy là một mô hình biểu đồ đảo chiều tăng. Do đó, khi giao dịch dựa trên mô hình này, các nhà đầu tư cần tìm kiếm manh mối khi thị trường sẵn sàng đảo ngược xu hướng. Tín hiệu mà các nhà đầu tư cần tìm kiếm là sự phá vỡ đường viền cổ áo. Như với mọi mô hình biểu đồ liên quan đến sự bứt phá, chúng ta có hai cơ hội để vào lệnh - sau khi nến đột phá đóng trên đường cổ hoặc chờ để kiểm tra. Trong trường hợp này, tùy chọn thứ hai không khả dụng vì hành động giá không bao giờ quay trở lại “tình trạng ban đầu”. Điều này đã được mong đợi ở một mức độ nhất định, với mức độ bùng nổ của cuộc đột phá. Sức mạnh đằng sau sự đột phá cho chúng ta biết rằng có nhiều khả năng thị trường mở rộng cao hơn. Do đó, các nhà đầu tư cần đặt mục nhập của mình ngay sau khi nến đột phá đóng cửa trên đường viền cổ áo. Bất kỳ động thái nào bên dưới đường viền cổ áo, sau khi hành động giá đóng cửa trên nó sẽ làm mất hiệu lực của mô hình. Do đó, đây là nơi đặt lệnh dừng lỗ của chúng tôi.

Hạn chế của mô hình 3 đáy

Luôn có một số sự không chắc chắn khi giao dịch các mô hình vì sử dụng các mô hình đồng nghĩa với việc các nhà đầu tư đang làm việc với xác suất. Giống như hầu hết các mô hình khác, mô hình ba đáy dễ nhận ra nhất khi cơ hội giao dịch đã trôi qua. Đáy đôi có thể không thành công và trở thành đáy ba. Đáy ba và mô hình đầu và vai theo lý thuyết có thể là một và giống nhau. Tuy nhiên, hạn chế thường được nhắc đến nhiều nhất của mô hình 3 đáy là nó không phải là sự đánh đổi rủi ro và lợi nhuận lớn do việc đặt mục tiêu và cắt lỗ. Để gia tăng tiềm năng lợi nhuận, các nhà giao dịch có thể chọn đặt lệnh cắt lỗ bên trong mô hình và theo dõi nó khi sự bứt phá xảy ra. Vấn đề với điều này là khả năng thực hiện lệnh dừng trong phạm vi do một khoản lỗ nhỏ sẽ cao hơn.

Mô hình biểu đồ ba đáy là một mô hình đảo chiều hiếm gặp, nhưng cực kỳ hiệu quả. Rất hiếm khi thị trường tạo ra liên tiếp ba mức thấp bằng nhau và điều này không thường xuyên xảy ra. Do đó, đáy kép là một mô hình biểu đồ thường xuyên hơn vì nó yêu cầu một mức thấp hơn xảy ra.

Nhìn chung, mô hình ba đáy không có bất kỳ điểm yếu rõ ràng nào. Trên thực tế, hạn chế lớn nhất của nó là nó không xảy ra thường xuyên, nếu không thì nó sẽ là mô hình đảo chiều mạnh nhất hiện có.

Điểm khác biệt giữa mô hình 3 đỉnh và 3 đáy

Mô hình 3 đỉnh (triple top pattern) là mô hình ngược lại của mô hình 3 đáy. Thay vì đảo chiều tăng, mô hình 3 đỉnh là mô hình đảo chiều giảm trong đó hành động giá chạm ngưỡng kháng cự ba lần, tạo ra ba mức cao tương đương trước khi giảm mạnh qua mức kháng cự. Điều này thể hiện rằng, về cơ bản mô hình 3 đỉnh và 3 đáy là các mô hình phản chiếu của cùng một hiện tượng thị trường. Đây là một cuộc chiến kéo dài để giành quyền kiểm soát giữa phe giảm giá và phe tăng giá trong đó kết quả cuối cùng là một bên giành chiến thắng. Nếu không có người chiến thắng nào xuất hiện, mô hình 3 đáy hoặc 3 đỉnh sẽ chỉ đơn giản là trở thành một phạm vi dài hạn hơn.

Nhìn chung, trong mô hình ba đỉnh, giá thực hiện ba lần nỗ lực vượt lên trên một vùng kháng cự đã thiết lập nhưng cuối cùng thất bại và giảm giá. Ngược lại, mô hình 3 đáy hình thành khi giá tạo ra ba lần đâm xuyên qua mức hỗ trợ nhưng thất bại và bật trở lại. 

Kết luận

Mỗi mô hình giá đại diện cho một cuộc đấu tranh giữa người mua và người bán, dẫn đến sự tiếp tục của một xu hướng thịnh hành hoặc sự đảo ngược của xu hướng, tùy thuộc vào kết quả. Các nhà phân tích kỹ thuật có thể sử dụng các mô hình giá để giúp đánh giá hoạt động thị trường trong quá khứ và hiện tại, đồng thời dự báo hành động giá trong tương lai để đưa ra các quyết định giao dịch và đầu tư. Một trong những mô hình họ có thể sử dụng là mô hình 3 đáy. Tuy hiếm khi xảy ra nhưng đây vẫn là mô hình rất hiệu quả trong việc xác định xu hướng thị trường và nếu được sử dụng một cách phù hợp, mô hình 3 đáy sẽ giúp các nhà đầu tư thu được lợi nhuận lớn.