Cardano là gì?

Cardano là một trong những hình thức phổ biến nhất của tiền điện tử và là một loại tiền kỹ thuật số chỉ tồn tại trực tuyến. Cardano được thành lập vào năm 2015 và bắt đầu giao dịch công khai vào tháng 10 năm 2017 với mức giá vài xu cho mỗi đồng xu. Tính đến tháng 1 năm 2022, giá của đồng tiền này là 1,20 đô la dù nó từng tăng đến trên 3 đô la trong giai đoạn trước đó. Cardano nằm trong số 10 loại tiền điện tử lớn nhất tính theo tổng giá trị, theo CoinMarketCap.com.

Định nghĩa Cardano

Khái niệm Cardano

Cardano là một trong những loại tiền điện tử phổ biến nhất trên thị trường hơn 10.000 đồng tiền điện tử. Tiền điện tử được gọi là Cardano, trong khi đơn vị riêng lẻ được gọi là ada. Charles Hoskinson, một trong những người đồng sáng lập Ethereum - một loại tiền điện tử phổ biến khác đã tạo ra Cardano và nó chạy trên một sổ cái công khai phi tập trung sử dụng công nghệ blockchain. Blockchain quản lý và theo dõi tiền điện tử, ghi lại và sắp xếp mọi giao dịch xảy ra bằng cách sử dụng nó, giống như một biên lai vô tận. Hệ thống phi tập trung này xác nhận các giao dịch, xác minh tính toàn vẹn của chúng và giúp đảm bảo rằng toàn bộ hệ thống hoạt động hiệu quả và không có lỗi. Cardano sử dụng hệ thống “bằng chứng cổ phần” (proof-of-stake). Trong hệ thống này, chủ sở hữu đồng tiền được giao nhiệm vụ xác thực các giao dịch để có thể nhận được phần thưởng. Phần thưởng của nó khá hấp dẫn các nhà đầu tư vì họ có thể kiếm thu nhập. Ngoài ra, các nhà môi giới tiền điện tử tốt nhất cũng có thể giúp bạn tham gia đặt cược với chi phí thấp hoặc gần như miễn phí. Giống như nhiều đồng tiền điện tử khác, bạn sẽ sử dụng một cách hiệu quả nếu coi Cardano như một mã thông báo giúp bạn kích hoạt ứng dụng. Gửi tiền chỉ là một khía cạnh của những gì Cardano và nhiều đồng tiền điện tử khác cho phép bạn làm.

Cardano làm gì?

Cardano cho phép một số tính năng khác nhau trên nền tảng của nó:

• Tiền tệ: Với ví tiền điện tử, bạn có thể gửi và nhận Cardano hoặc chuyển Cardano để đổi lấy hàng hóa và dịch vụ.

• Hợp đồng thông minh: Cardano cho phép hợp đồng thông minh là những hợp đồng tự động và tự thực hiện khi các điều kiện của hợp đồng được hoàn thành.

• Tài chính phi tập trung: Cardano cho phép mọi người bỏ qua người trung gian, chẳng hạn như ngân hàng và các tổ chức tài chính khác, để giao dịch trực tiếp và trên cơ sở không cần sự cho phép với các cá nhân hoặc tổ chức khác.

• Ứng dụng kỹ thuật số: Là một phần của tài chính phi tập trung, Cardano có thể được sử dụng để thực hiện các dịch vụ tài chính như cho vay, giao dịch, quản lý tài sản, bảo hiểm ,…

Do đó, Cardano được biết đến như một mã thông báo cung cấp tiện ích thuận lợi cho các dịch vụ tài chính khác nhau thay vì chỉ đơn thuần là một loại tiền điện tử, mặc dù đó cũng là một trong những chức năng của nó.

Ada là gì?

ADA là tiền điện tử gốc của nền tảng Cardano. Nó được đặt theo tên của Ada Lovelace -  nhà toán học thế kỷ 19 thường được gọi là “lập trình viên máy tính đầu tiên trên thế giới”. Mã thông báo ADA cung cấp năng lượng cho nền tảng Cardano giống như mã thông báo ETH cung cấp năng lượng cho nền tảng Ethereum. Chúng được sử dụng để thanh toán phí giao dịch và được đặt cược bởi những người xác thực (và người ủy quyền), những người muốn giúp duy trì tính bảo mật và ổn định của mạng để đổi lấy phần thưởng.

Trong tương lai, ADA cũng sẽ được sử dụng làm mã thông báo quản trị, cho phép chủ sở hữu bỏ phiếu về các thay đổi và nâng cấp đối với nền tảng Cardano.

Cách hoạt động

Mục tiêu của Cardano là trở thành nền tảng blockchain bền vững nhất với môi trường. Nó sử dụng một cơ chế đồng thuận bằng chứng cổ phần (proof-of-stake) duy nhất được gọi là Ouroboros, trái ngược với hệ thống bằng chứng công việc (proof-of-work) tiêu tốn nhiều năng lượng hiện đang được sử dụng bởi Bitcoin và Ethereum. Một thông tin ngoài lề là Ethereum cũng đang chuyển sang hệ thống bằng chứng cổ phần thông qua nâng cấp ETH2.

Bằng chứng công việc là gì? 

Một điều các mạng lưới tiền điện tử phi tập trung cần đảm bảo là  không một người dùng nào thanh toán một khoản tiền hai lần mà không có sự quản lý của các cơ quan trung ương như Visa hay Paypal và chúng thực hiện điều này qua “cơ chế đồng thuận” (consensus mechanism). Cơ chế đồng thuận tiền điện tử ban đầu được gọi là bằng chứng công việc và lần đầu tiên được phổ biến bởi khai thác Bitcoin.

Bằng chứng công việc đòi hỏi một lượng lớn sức mạnh xử lý và được đóng góp bởi các “thợ đào” (miners) ảo trên khắp thế giới đang cạnh tranh để trở thành người đầu tiên giải một câu đố toán học tốn nhiều thời gian trên thị trường. Người chiến thắng sẽ có quyền cập nhật chuỗi khối và được thưởng bằng một lượng tiền điện tử xác định trước.

Bằng chứng về cổ phần là gì? 

Thay vì sử dụng một mạng lưới các thợ đào đang chạy đua để giải một câu đố, bằng chứng cổ phần sử dụng một mạng lưới những người tham gia đã đầu tư được gọi là người xác nhận. Thay vì đóng góp sức mạnh xử lý để bảo mật mạng và xác minh các giao dịch như những người khai thác làm, những người xác thực đặt cược ADA của riêng họ. Mạng chọn người chiến thắng dựa trên số lượng ADA mà mỗi người xác thực có trong nhóm và khoảng thời gian họ đã có nó ở đó. Nói cách khác, theo đúng nghĩa đen, đây phần thưởng cho những người tham gia được đầu tư nhiều nhất. Khi người chiến thắng xác thực khối giao dịch mới nhất thì những người khác có thể chứng sự chính xác của nó. Khi một số ngưỡng xác nhận đã được thực hiện, mạng sẽ cập nhật chuỗi khối. Tất cả những người xác thực tham gia đều nhận được phần thưởng trong ADA và được mạng lưới phân phối theo tỷ lệ cổ phần của mỗi người xác thực.

Trở thành người xác thực là một trách nhiệm chính, nhưng các bên quan tâm cũng có thể kiếm được phần thưởng ADA bằng cách “ủy quyền” (delegating) một số tiền điện tử của họ cho nhóm đặt cược do người khác điều hành. Chuỗi khối Cardano cũng được chia thành hai lớp riêng biệt: Lớp giải quyết Cardano (cardano settlement layer - CSL) và Lớp điện toán Cardano (cardano computing layer - CCL). CSL là nơi chứa sổ cái các tài khoản và số dư. Ngoài ra, nó cũng là nơi giao dịch được xác thực. CCL là nơi các hoạt động của hợp đồng thông minh giúp thực hiện tất cả các tính toán cho các ứng dụng chạy trên blockchain. Ý tưởng về việc tách chuỗi khối thành hai lớp nhằm mục đích giúp mạng Cardano xử lý giao dịch nhanh hơn.

Lịch sử hình thành

Lịch sử hình thành của Cardano trải qua những giai đoạn sau

Byron – Ra mắt

Giai đoạn Byron đại diện cho hai năm phát triển (2015–2017), trong đó phiên bản đầu tiên của chuỗi khối Cardano và tiền điện tử ADA ra mắt. Cùng với sự ra mắt của chuỗi khối Cardano và mã thông báo ADA, IOHK và Emurgo đã phát hành ví chính thức được hỗ trợ ADA có tên ví máy tính để bàn Daedalus và ví ánh sáng Yoroi. Giai đoạn Byron là giai đoạn hình thành một cộng đồng và thu hút mọi người tham gia vào việc xây dựng chuỗi khối tương lai, dẫn đến những tiến bộ công nghệ quan trọng đầu tiên.

Shelley - Phi tập trung

Giai đoạn Shelley là khoảng thời gian cho sự tăng trưởng và phát triển của hệ sinh thái Cardano. Mạng được liên kết trong suốt thời kỳ Byron, nhưng khi thời đại Shelley tiếp tục, ngày càng nhiều nút sẽ được vận hành bởi cộng đồng Cardano. Một trong những mục tiêu chính của giai đoạn này là phân cấp mạng nút bằng cách thu hút nhiều người tham gia mạng hơn và nhằm đạt được tính bảo mật và mạnh mẽ hơn. Giai đoạn này cũng chứng kiến sự ra đời của hệ thống phần thưởng và các nguyên tắc đặt cược khuyến khích người dùng tham gia vào hệ sinh thái Cardano.

Goguen – Hợp đồng thông minh

Giai đoạn Goguen thể hiện sự ra đời của các hợp đồng thông minh và các ứng dụng phi tập trung (DApps) trong chuỗi khối Cardano. Giai đoạn này diễn ra cùng lúc với giai đoạn Shelley. Tuy nhiên, giai đoạn Goguen tập trung nhiều hơn vào việc tạo ra nền tảng để thực hiện giao dịch cùng với ngôn ngữ Plutus – ngôn ngữ sau này được sử dụng để phát triển hợp đồng thông minh có mục đích. Sau khi được ra mắt, Plutus cho phép người dùng tạo và thực hiện các hợp đồng thông minh chức năng trên mạng Cardano mà không cần biết trước về kỹ thuật. Giai đoạn này cũng chứng kiến sự ra đời của Marlowe, một ngôn ngữ dành riêng cho miền (DSL) dành cho các hợp đồng tài chính được xây dựng trên Plutus.

Basho - Chia tỷ lệ

Giai đoạn Basho là giai đoạn được dành riêng để cải thiện hiệu suất cơ bản của mạng Cardano trên các phương diện về khả năng hoạt động, mở rộng và tối ưu hóa. Các phát triển quan trọng của giai đoạn Basho bao gồm việc phát triển và triển khai sidechain với các tiềm năng mở rộng. Việc phát triển sidechain là nhằm mục đích mở rộng các tiềm năng mới của mạng. Bằng cách giảm tải công việc từ chuỗi chính vào một sidechain, các sidechain sẽ có thể được sử dụng như một kỹ thuật sharding để mạng có thể hoạt động hiệu quả và tăng dung lượng của nó. Ngoài ra, sidechain cũng có thể được sử dụng để thử nghiệm tính năng mới mà blockchain chính không bị ảnh hưởng.

Voltaire - Quản trị

Voltaire là giai đoạn cuối cùng của lộ trình Cardano. Giai đoạn này nhằm xây dựng hệ thống quản trị tự duy trì. Hệ thống này sẽ được những người tham gia Cardano hỗ trợ. Trong giai đoạn này, hệ thống bỏ phiếu và kho bạc được ra mắt công chúng, từ đó cung cấp cho người dùng quyền được chia sẻ đề xuất phát triển và tài trợ cho các ý tưởng được chọn để thực hiện. Một phần của tất cả các chi phí giao dịch sẽ được kết hợp lại thành khoản tiền mặt cho các đề xuất này sau khi bỏ phiếu.

Có nên đầu tư vào Cardano?

Giống như nhiều loại tiền điện tử khác, giá của Cardano rất dễ biến động. Mặc dù nó giảm so với mức cao gần đây nhưng cũng như nhiều đồng tiền điện tử khác, Cardano vẫn có khả năng khiến nhiều người bị đóng băng khoản tiền họ mua đồng tiền này, đặc biệt nếu họ nắm giữ chúng ngay từ khi ra mắt. Một điều quan trọng để khắc phục vấn đề này là bạn phải biết rõ bạn đang mua gì. Nếu xem xét từ góc độ này, Cardano không được hỗ trợ bởi bất kỳ tài sản hoặc dòng tiền nào của một doanh nghiệp cơ bản. Đây là một điểm khác biệt chính giữa hầu hết tất cả các loại tiền điện tử và cổ phiếu. Khi nắm giữ cổ phiếu, bạn đang sở hữu cổ phần trong một công ty. Do vậy, cổ phiếu sẽ tăng giá nếu công ty hoạt động hiệu quả trong tương lai. Các cổ đông có những quyền lợi hợp pháp về tài sản và dòng tiền của doanh nghiệp đó vì họ đang sở hữu một phần quyền kiểm soát công ty. Cổ phiếu cũng có thể trả cổ tức bằng tiền mặt. Ngược lại, các nhà giao dịch ở Cardano không có những quyền lợi như đối với cổ phiếu và họ cũng không có giới hạn cho khoản đầu tư. Giá đồng tiền điện tử này tăng và giảm chủ yếu dựa vào sự lạc quan của các nhà giao dịch. Yếu tố ảnh hưởng đến giá loại tiền này là suy đoán và sự lạc quan của các nhà giao dịch khác chứ không phải là hoạt động của một doanh nghiệp cụ thể.

Thông thường trong những trường hợp như vậy, thị trường cuối cùng cũng cạn kiệt các nhà giao dịch lạc quan hơn bao giờ hết và giá sụp đổ khi các nhà đầu cơ chạy theo thị trường. Thiết lập này - việc thiếu một công ty tạo ra tiền mặt đang phát triển làm nền tảng cho khoản đầu tư là điều khiến nhiều nhà đầu tư nổi tiếng, chẳng hạn như huyền thoại Warren Buffett, không đầu tư vào tiền điện tử.

Kết luận

Nếu bạn nghĩ tiền điện tử có thể thu được lợi nhuận trong tương lai, bạn có thể đầu tư vào chúng và có nhiều cách để bạn thực hiện điều này. Tuy nhiên, nếu bạn giao dịch Cardano hoặc các loại tiền điện tử khác, điều quan trọng là phải mong đợi sự biến động. Và bạn có thể mất toàn bộ khoản đầu tư của mình nếu bạn mua một tài sản không được hỗ trợ bởi bất kỳ thứ gì. Vì vậy, đừng đưa bất kỳ khoản tiền nào mà bạn không thể để mất.