ROS là gì?

Một trong những cách tốt nhất để xác định tình trạng kinh doanh và doanh số bán hàng của một công ty là xem xét tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu (return on sales - ROS). Tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu là một tỷ số tài chính cho biết doanh thu tổng thể thực sự là lợi nhuận và số tiền được sử dụng để trả chi phí hoạt động. Các chủ doanh nghiệp, nhà đầu tư và chủ nợ nhận thấy rằng phân tích tỷ suất lợi nhuận trên doanh số bán hàng rất hiệu quả vì nó cho thấy tỷ lệ tiền mà một công ty kiếm được trên doanh thu của mình trong một thời kỳ. Tóm lại, ROS được sử dụng để phân tích hiệu quả hoạt động hiện tại của một doanh nghiệp khi so sánh với các công ty khác trong cùng ngành, bất kể quy mô của doanh nghiệp đó như thế nào.

Định nghĩa ROS

Khái niệm

Tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu (return on sales – ROS) là một tỷ lệ đo lường số lợi nhuận mà một công ty tạo ra khi bán hàng so với chi phí hoặc chi phí hoạt động trong cùng thời kỳ. Các thuật ngữ phổ biến khác cho ROS có thể kể đến như tỷ suất lợi nhuận hoạt động (operating profit margin) hoặc tỷ lệ hiệu quả (efficiency ratio).

Tỷ lệ lợi nhuận trên doanh thu cao hơn là mong muốn của mọi doanh nghiệp vì nó là tín hiệu cho biết rằng hiệu quả hoạt động của công ty đang phát triển tốt hơn. ROS giảm có thể là dấu hiệu của sự yếu kém về tài chính. Các công ty liệt kê ROS của họ trên báo cáo thu nhập. Báo cáo tài chính này trình bày chi tiết tổng doanh thu, chi phí và các khoản lỗ của công ty trong một thời kỳ cụ thể để cho biết lợi nhuận ròng (hoặc lỗ ròng) của công ty.

Tầm quan trọng của ROS

Tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu là một trong những giá trị quan trọng để xác định hiệu suất tổng thể của công ty. Các chủ nợ và nhà đầu tư quan tâm đến tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu vì nó cung cấp bức tranh toàn cảnh và chính xác về khả năng hoàn trả các khoản vay, tiềm năng tái đầu tư và bất kỳ khoản cổ tức tiềm năng nào của công ty. Vì chi phí và doanh thu của một công ty có thể thay đổi theo thời gian nên doanh thu cao hơn có thể không phải là chỉ báo tốt nhất về khả năng sinh lời của công ty. Do đó, các công ty dựa vào tỷ suất lợi nhuận trên doanh số bán hàng như là một trong những số liệu đáng tin cậy hơn để đo lường hiệu quả hoạt động hàng năm.

Ta có thể xem qua ví dụ sau để thấy tầm quan trọng của tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu: Giả sử một công ty tạo ra 900.000 đô la doanh thu thuần nhưng cần 800.000 đô la tài nguyên để đáp ứng được chỉ tiêu doanh thu này trong khi một công ty khác có thể tạo ra cùng một mức doanh thu bằng cách sử dụng 400.000 đô la tài nguyên. Trong ví dụ này, công ty cắt giảm chi phí tốt hơn sẽ có tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu cao hơn và do đó có lợi và hấp dẫn hơn đối với các nhà đầu tư tiềm năng.

Có thể nói tầm quan trọng của ROS không thể bị bỏ qua. Tỷ suất này cho phép bạn theo dõi hiệu suất tổng thể của doanh nghiệp và giúp bạn thu được lợi tức đầu tư cao. Các công ty khác nhau sẽ có các quy trình khác nhau ảnh hưởng đến tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu của họ. Tuy nhiên, ROS không chỉ có hiệu quả với các nhà đầu tư mà nó còn mang lại lợi ích cho các doanh nghiệp theo cách tương tự nếu nó được theo dõi nhất quán theo thời gian. Dưới đây là một số lý do mà ROS là một thước đo quan trọng trong công ty:

• Đo lường sự thành công: Tỷ lệ phần trăm duy nhất do ROS tạo ra sẽ trở thành số liệu cơ bản mà bạn có thể sử dụng để đo lường hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp mình theo thời gian. Tỷ lệ này cung cấp thông tin cho việc phân tích tình hình của công ty hiện nay, từ đó đưa ra cái nhìn toàn cảnh về tiềm năng tái đầu tư cũng như khả năng hoàn trả các khoản vay và cổ tức của công ty trong tương lai. Nếu công ty đang phát triển tốt, giá trị ROS sẽ tăng. Ngược lại, ROS giảm có thể báo hiệu những rắc rối tài chính sắp xảy ra. Sự hiệu quả của ROS có thể được chứng minh qua thời gian và có thể được sử dụng để theo dõi quá trình hoạt động của công ty.

• Theo dõi hiệu quả sản xuất: Sử dụng ROS cũng cho phép bạn phân tích hoạt động sản xuất các sản phẩm và dịch vụ cốt lõi của công ty có đang hiệu quả hay không. Nó có thể chỉ ra hiệu quả và lợi nhuận. Nếu giá trị ROS đang thấp hoặc đang trên đà giảm, hãy cân nhắc xem nguyên nhân có phải ở khâu sản xuất không, từ đó đưa ra quyết định thay đổi nhà cung cấp, tăng giá thành hoặc sử dụng các công nghệ mới nhằm tăng giá trị ROS của doanh nghiệp mình.

• Thông báo cho các bên liên quan và những người ra quyết định: Kiến thức là sức mạnh, đặc biệt là khi nó liên quan đến công việc kinh doanh của bạn. Tính toán ROS cho phép bạn chuyển đến các bên liên quan của mình với dữ liệu về phương thức công ty đang hoạt động. ROS này sẽ cung cấp thông tin mà các bên cần để đánh giá khả năng tái đầu tư của doanh nghiệp. ROS cũng có thể giúp ban quản lý đưa ra các quyết định tối ưu hóa các quy trình kinh doanh.

Công thức tính ROS

Công thức

Tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu được tính bằng cách chia lợi nhuận hoạt động của doanh nghiệp cho doanh thu thuần từ việc bán hàng. Ví dụ: giả sử doanh nghiệp có doanh thu 500.000 đô la và chi phí 400.000 đô la trong quý vừa qua. Nếu bạn muốn tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu, trước tiên bạn phải xác định lợi nhuận bằng cách lấy doanh thu trừ đi chi phí. Trong ví dụ này, bạn sẽ có 100.000 đô la lợi nhuận. Sau đó, chia con số lợi nhuận đó cho tổng doanh thu là 500.000 đô la. Kết quả tìm được sẽ là giá trị của ROS. Ở đây, ROS có giá trị là 0,20.

ROS thường được tính toán dưới dạng phần trăm; vì vậy trong hầu hết các trường hợp, bạn sẽ phải nhân số cuối cùng đó với 100 và sử dụng số đó để báo cáo giá trị ROS - trong trường hợp này, nó sẽ là 20%. Tỷ lệ phần trăm đó thể hiện số xu bạn kiếm được lợi nhuận cho mỗi đô la bạn kiếm được từ việc bán hàng. Ở đây, ROS sẽ là 20 xu cho mỗi đô la. 

Để tính lợi tức trên doanh thu, hãy lấy doanh thu trừ đi các khoản chi phí và chia con số đó cho doanh thu của bạn. Công thức như sau: Lợi tức bán hàng = (Doanh thu - Chi phí) / Doanh thu

Giá trị ROS tốt

Bây giờ bạn đã biết cách tính toán tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu, hãy cùng xem một ROS tốt có gía trị như thế nào.

Khi phân tích tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu, điều quan trọng cần lưu ý là tỷ lệ phần trăm càng cao thì công ty càng tạo ra nhiều lợi nhuận trực tiếp từ bán hàng so với một số nguồn thu nhập khác như lãi đầu tư. Ngoài ra, lợi tức bán hàng có thể cung cấp thông tin có ý nghĩa hơn cho doanh nghiệp khi doanh nghiệp được nghiên cứu trong một khoảng thời gian để xem xu hướng. Ví dụ: nếu trong một khoảng thời gian nhất định doanh số bán hàng ngày càng tăng nhưng lợi nhuận thu được lại giảm thì đây có thể là dấu hiệu cho thấy doanh nghiệp đang phát triển bằng cách thực hiện các hoạt động kinh doanh ít sinh lời. Đây không phải là một tình hình tốt và có thể dẫn đến sự bão hòa quá mức của các thị trường béo bở hơn hoặc quy hoạch quản lý kém.

Ví dụ cho một ROS tốt như sau: Nhà hàng ‘A’ tạo ra doanh thu hàng năm là 1.000.000 đô la. Lợi nhuận hoạt động là 200.000 đô la. Giá trị ROS là 20%. 20% doanh thu do Nhà hàng A tạo ra được chuyển đổi thành tỷ suất lợi nhuận hoạt động của doanh nghiệp. Điều này có nghĩa là Nhà hàng A sử dụng 80% doanh thu để hoạt động và tạo ra 20% lợi nhuận. Nếu lợi nhuận tiêu chuẩn của Nhà hàng A lớn hơn 20%, thì để tăng thu nhập từ hoạt động kinh doanh trên cơ sở thuần, Nhà hàng A cần phải tìm cách giảm chi phí và tăng doanh thu của mình.

So sánh tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu (ROS) và tỷ suất lợi nhuận (profit margin)

Tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu (ROS) và tỷ suất lợi nhuận (profit margin) (ví dụ, tỷ suất lợi nhuận gộp hoặc tỷ suất lợi nhuận ròng) là các tỷ số tài chính doanh nghiệp có thể làm rõ hơn thông tin trên báo cáo tài chính nhưng chúng miêu tả các thông tin này theo những cách khác nhau. Tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu là một tỷ số tài chính tính toán mức độ hiệu quả của một công ty biến doanh thu thành lợi nhuận. Công thức ROS chia thu nhập trước lãi vay và thuế (EBIT) cho doanh thu bán hàng thuần, trong khi công thức tỷ suất lợi nhuận chia thu nhập hoạt động cho doanh thu. 

Trong khi tỷ lệ ROS là một chỉ báo tốt về khả năng sinh lời của một công ty, EBIT không phải là một nguyên tắc kế toán được chấp nhận chung (generally accepted accounting principle - GAAP). Bộ nguyên tắc này thiết lập các tiêu chuẩn và thủ tục nhất quán cho kế toán ở Hoa Kỳ, quản lý các lĩnh vực như ghi nhận doanh thu, các nguyên tắc phù hợp, hoạt động liên tục, dồn tích và công bố thông tin. Ngược lại, thu nhập hoạt động, bao gồm khấu hao, là một phương pháp kế toán GAAP.

Cách sử dụng ROS

Yếu tố ảnh hưởng đến ROS

Tỷ lệ lợi nhuận trên doanh thu lý tưởng của một công ty phụ thuộc vào một số yếu tố sau:

• Đối thủ cạnh tranh: Đối thủ cạnh tranh và doanh nghiệp của bạn hoạt động trong những môi trường tương tự. Giá nhân công, vật liệu và chi phí cũng tương tự nhau. Do đó, bạn có thể đánh bại đối thủ nếu tạo ra tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu tốt hơn.

• Điểm chuẩn ngành: Điểm chuẩn trong ngành sẽ cung cấp thước đo mức độ lợi nhuận mà bạn nên tạo ra. Nếu lợi nhuận trên doanh thu trung bình là 15% trong ngành của bạn, thì ROS 18% được coi là khá tốt.

• Xu hướng của công ty: nếu lợi nhuận từ việc bán hàng tăng lên hàng năm thì điều này có nghĩa là công ty của bạn sẽ mang lại lợi nhuận cao hơn. ROS tăng 10% có nghĩa là doanh số bán hàng của bạn đang tăng và bạn đang quản lý chi phí tốt.

Cách sử dụng tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu

Bằng cách xem xét ROS của mình thường xuyên, bạn có thể thực hiện những thay đổi cần thiết để cải thiện hoạt động kinh doanh:

• Tăng doanh thu: Có lẽ một trong những cách hiệu quả nhất để tăng doanh thu là tăng doanh số bán hàng. Doanh số bán hàng cao hơn có thể đạt được bằng cách tiếp cận với cơ sở khách hàng hiện tại của bạn bằng cách sử dụng những phương thức như khuyến mại, các chương trình ưu đãi hoặc phần thưởng.

• Hiệu quả hoạt động: Sử dụng các giải pháp công nghệ để làm việc hiệu quả hơn. Phần mềm Quản lý quan hệ khách hàng (customer relationship management - CRM) như Công cụ CRM của Pipedrive có thể giúp nhóm bán hàng của bạn hoạt động hiệu quả hơn và đảm bảo khách hàng tiềm năng cũng như các vấn đề dịch vụ khách hàng khác có thể được quản lý và giải quyết kịp thời .

• Giảm chi phí lao động. Điều này có thể liên quan đến việc đầu tư thêm ở giai đoạn trước để giảm chi phí sau này. Một ví dụ là đầu tư nhiều hơn vào đào tạo bán hàng để nhân viên của bạn làm việc hiệu quả hơn hoặc trả lương cao hơn để thu hút những người lao động tốt nhất và hiệu quả nhất.

• Giảm chi phí nguyên vật liệu: Điều này có thể được thực hiện bằng cách liên hệ với các nhà cung cấp của bạn và xem liệu bạn có thể thương lượng giá thấp hơn hoặc phân tích sản xuất để đảm bảo rằng nguyên liệu không bị lãng phí hay không.

Kết luận

Nếu ROS của một công ty đang tăng lên, điều này báo hiệu sự tăng trưởng với tốc độ hiệu quả ổn định. Tuy nhiên, ROS giảm dần có thể cho thấy những khó khăn tài chính nghiêm trọng. Tăng doanh số bán hàng có thể giúp cải thiện ROS, mặc dù điều này có thể đòi hỏi một đợt thay đổi lớn các chiến lược hiện tại.