Harmonic Pattern คืออะไร รู้ไว้ก่อนเทรด FOREX

หากศึกษากราฟเทรดจนชำนาญ เทรดเดอร์จะสามารถเห็นรูปแบบการเคลื่อนไหวของราคาผ่านเส้นกราฟ ผ่านกราฟแท่งเทียนของการเทรด FOREX หรือผ่านการใช้เครื่องมือทางเทคนิคอื่น ๆ ประกอบ และพัฒนาเทคนิคหรือกลยุทธ์ในการเทรด ซึ่งเป็นการทำซ้ำ ๆ ในจังหวะที่จับจุดได้ว่าตรงตามเงื่อนไข ทำให้เกิดการทำกำไรสม่ำเสมอ

Harmonic Pattern คือ ระบบการเทรดที่พิจารณาทิศทางการปรับเปลี่ยนของราคาอย่างต่อเนื่อง ร่วมกับจำนวนฟิโบนัชชี (Fibonacci Number) ซึ่งถูกนำมาใช้เป็นตัวชี้วัดหรือเครื่องมือทางเทคนิค จะนำมาใช้เพื่อคาดการณ์การเคลื่อนที่ของราคาในอนาคต

Harmonic Pattern เป็นระบบด้วยจำนวนฟิโบนัชชี 

การปรับเปลี่ยนไปมาของราคา ทำให้กราฟ FOREX ดูเหมือนลูกคลื่น มีทั้งคลื่นลูกเล็กและใหญ่ ซึ่งระบบการเทรดอย่าง Harmonic Pattern มีแนวคิดว่าสัดส่วนการปรับตัวเหวี่ยงของคลื่นราคา สัมพันธ์กับการปรับตัวของราคาในอนาคต โดยตัวเลขสัดส่วนเป็นระบบ กำหนดให้เริ่มต้นจาก 0 ไป 1 และจับเอาค่าตัวล่าสุดมาบวกกับตัวก่อนหน้าเพื่อเป็นค่าลำดับถัดไป ลำดับจำนวนฟิโบนัชชีที่เรียงกัน คือ 0, 1, 1, 2, 3, 5, 8, 13, 21, 34, 55, 89, 144, 233, 377, …

ลำดับฟิโบนัชชี เมื่อนำมาคำนวณโดยใช้รูปแบบเรขาคณิต คือเอาตัวเลขลำดับต่อไป หารตัวเลขลำดับก่อนหน้า จะสามารถพบค่าอนุพันธ์ที่กำหนดเป็น Golden Rule หรือสัดส่วนทองคำ ที่ 0.618 (คำนวณจาก 144 หาร 233) หรือ 1.618 (คำนวณจาก 233 หาร 144) รวมถึงอัตราส่วนอย่าง 0.382, 0.50, 1.41, 2.0, 2.24, 2.618, 3.14 และ 3.618 จะสามารถคำนวณออกมาได้

มีข้อบ่งชี้ว่าสัดส่วนฟิโบนันซีมักจะปรากฏในสิ่งที่มนุษย์สร้างขึ้น หรือสะท้อนพฤติกรรมตามธรรมชาติของมนุษย์ และตรวจพบได้จากตลาดการเงินรวมถึงการเทรด FOREX ด้วยการทดสอบจากนักเศรษฐศาสตร์และนักการเงินหลายท่านหลายต่อหลายครั้ง สัดส่วนทองคำจึงได้รับการใช้อย่างแพร่หลายในการคาดการณ์ราคาและแนวโน้ม

ด้วยการเคลื่อนไหวเป็นคลื่นของราคามีทั้งสูงและต่ำ ดำเนินไปในระดับหนึ่งในระยะเวลาสั้น ๆ หรือยาว ๆ ทำให้การใช้สัดส่วนทองคำตรวจพบกราฟราคาใน 4 รูปแบบ และเรียกรวมกันว่า Harmonic Pattern

Harmonic Pattern คืออะไรในกราฟเทรด

Harmonic Pattern คือรูปแบบของกราฟที่เกิดขึ้น โดยในการสร้างเส้นกราฟ Harmonic Pattern จะต้องกำหนดจุด X, A, B, C, แก่จุดเริ่มเส้นคลื่นขึ้นหรือลงต่อเนื่องตามลำดับ โดยจุด D จะเป็นจุดซึ่งบ่งบอกสัญญาณกลับตัว

รูปแบบกราฟเบื้องต้นตามทิศทางการกลับตัว 

ทิศทางกลับตัวเข้าสู่ขาลง

ทิศทางกลับตัวขึ้นสู่ขาขึ้น

รูปแบบกราฟแบ่งตามสัดส่วนฟิโบนัชชี

โดยอ้างอิงจากรูปแบบกราฟพื้นฐาน จะเห็นว่าแท้ที่จริงเทรดเดอร์สามารถจินตนาการว่ามีเส้นลากเชื่อมต่อจุด 4 จุดเข้าด้วยกันเพื่อสร้างรูปสี่เหลี่ยมคางหมูขึ้นมา 

• ระหว่างจุด B กับจุด X 

• ระหว่างจุด B กับจุด D 

• ระหว่างจุด D กับจุด X 

• ระหว่างจุด A กับจุด C 

เส้นลากเชื่อมในจินตนาการเหล่านี้ มักจะอยู่ใน 4 รูปแบบ 

[หากเทรดเดอร์พบว่าแนวคิดการสร้าง Harmonic Pattern ที่อธิบายต่อไปนี้ไม่น่าสนใจ แนะนำให้ข้ามไปอ่านการใช้ Indicator แบบสำเร็จรูปในหัวข้อถัดไป]

Gartley

ที่มาของชื่อมาจาก H.M.Gartley เทรดเดอร์หุ้นที่มีชื่อเสียงและเขียนหนังสือเรื่อง The Stock Market แต่ที่มาของรูปแบบ Gartley ถือว่าสมบูรณ์เมื่อสัดส่วนทองคำถูกอธิบายเพิ่มเข้ามาด้วยกันในภายหลังโดย Scott Carney ผ่านหนังสืออีกเล่มชื่อว่า The Harmonic Trader โดยอ้างอิงการปรับเปลี่ยนทิศทางของราคาว่าระดับการปรับเป็นคลื่นนั้น จากจุดหนึ่งไปยังจุดหนึ่งเป็นสัดส่วนเท่าใด

รูปแบบ Gartley ส่งสัญญาณขาขึ้น: ราคาจากจุด X ปรับขึ้นไปยังจุด A ตามแรงอิทธิพลของผู้ซื้อ ก่อนที่จะตกมาอย่างจุด B ซึ่งอยู่ในสัดส่วน 0.618 เมื่อวัดเทียบกับจุด XA หลังจากนั้นราคาขยับขึ้นจากจุด B ไปยังจุด C ในระดับสัดส่วน 0.382 ถึง 0.886 ของเส้น AB ก่อนที่ราคาจะตกลงมาที่จุด D ราคาลงตามเส้น CD ในสัดส่วน 1.13 ถึง 1.618 ของเส้น AB และที่จุด D ถือว่ามีสัดส่วนต่อความยาวของ XA อยู่ที่ 0.786 จุด D นั้นถือว่าเป็นจุดกลับตัว ถ้าหาจุด D พบให้เปิดสถานะซื้อ

รูปแบบ Gartley ส่งสัญญาณขาลง: ราคาจากจุด X ปรับลงไปยังจุด A ตามแรงอิทธิพลของผู้ขาย ก่อนที่จะปรับตัวขึ้นมายังจุด B ซึ่งอยู่ในสัดส่วน 0.618 เมื่อวัดเทียบกับจุด XA หลังจากนั้น ราคาขยับลงจากจุด B ไปยังจุด C ในระดับสัดส่วน 0.832 ถึง 0.886 ของเส้น AB ก่อนที่ราคาจะพุ่งไปที่จุด D ราคาขึ้นตามเส้น CD ในสัดส่วน 1.13 ถึง 1.618 ของเส้น AB และที่จุด D ถือว่ามีสัดส่วนต่อความยาวของ XA อยู่ที่ 0.786 จุด D ยึดเป็นจุดกลับตัวสู่ขาลง ถ้าหาจุด D พบให้เปิดสถานะขาย

จะเห็นว่ารูปแบบขาขึ้นและขาลงจะแค่สวนทางกันในการอธิบาย แต่สัดส่วนทองคำยังคงเหมือนเดิม การเขียนอธิบายในรูปแบบ Gartley อย่างละเอียดนี้เพื่อจะอธิบายอีก 3 รูปแบบที่เหลือให้เข้าใจง่ายต่อไป

Butterfly (ผีเสื้อ)

ด้วยสัดส่วนทองคำที่ใช้กับรูปแบบกราฟผีเสื้อนี้ ทำให้ลากเส้นต่อจุดแล้วให้รูปเหมือนกับผีเสื้อกำลังกระพือปีก หากรูปแบบเริ่มต้นจากระดับราคา X ลดลงสู่ระดับราคา A และหาจุด D เจอจะนำไปสู่การหาจุด D ที่เป็นจุดปรับตัวสู่ระดับขาขึ้น แต่ถ้ารูปแบบเริ่มจากระดับราคา X เพิ่มสูงสู่ระดับราคา A จะเป็นการหาจุด D ที่เป็นจุดปรับตัวสู่ระดับขาลง

สัดส่วนทองคำ ระดับราคาวิ่งไปที่จุด B ในสัดส่วน 0.786 เมื่อวัดเทียบกับจุด XA หลังจากนั้นราคาขยับจากจุด B ไปยังจุด C ในระดับสัดส่วน 0.382 ถึง 0.886 ของเส้น AB ก่อนที่ราคาจะวิ่งมาถึงจุด D ราคาตามเส้น CD ในสัดส่วน 1.618 ถึง 2.4 ของเส้น AB และจุด D ถือว่ามีสัดส่วนต่อความยาวของเส้น XA อยู่ที่ 1.27 

Bat (ค้างคาว)

ด้วยสัดส่วนทองคำ ทำให้ลากเส้นต่อจุดแล้วให้รูปเหมือนกับค้างคาวกางปีก หากรูปแบบเริ่มต้นจากระดับราคา X เพิ่มขึ้นสู่ระดับราคา A และหาจุด D เจอจะนำไปสู่การหาจุด D ที่เป็นจุดปรับตัวสู่ระดับขาขึ้น แต่ถ้ารูปแบบเริ่มจากระดับราคา X ลดลงสู่ระดับราคา A จะเป็นการหาจุด D ที่เป็นจุดปรับตัวสู่ระดับขาลง

สัดส่วนทองคำ ระดับราคาวิ่งไปที่จุด B ในสัดส่วน 0.382 ถึง 0.5 ของเส้น XA หลังจากนั้นราคาขยับจากจุด B ไปยังจุด C ในระดับสัดส่วน 0.382 ถึง 0.886 ของเส้น AB ก่อนที่ราคาจะวิ่งมาถึงจุด D ราคาตามเส้น CD ในสัดส่วน 1.618 ถึง 2.618 ของเส้น AB และจุด D ถือว่ามีสัดส่วนต่อความยาวของเส้น XA อยู่ที่ 0.886

Crab (ปู)

ด้วยสัดส่วนทองคำ ทำให้ลากเส้นต่อจุดแล้วให้รูปเหมือนกับปู หากรูปแบบเริ่มต้นจากระดับราคา X เพิ่มขึ้นสู่ระดับราคา A และหาจุด D เจอจะนำไปสู่การหาจุด D ที่เป็นจุดปรับตัวสู่ระดับขาขึ้น แต่ถ้ารูปแบบเริ่มจากระดับราคา X ลดลงสู่ระดับราคา A จะเป็นการหาจุด D ที่เป็นจุดปรับตัวสู่ระดับขาลง

สัดส่วนทองคำ ระดับราคาวิ่งไปที่จุด B ในสัดส่วน 0.382 ถึง 0.618 ของเส้น XA หลังจากนั้นราคาขยับจากจุด B ไปยังจุด C ในระดับสัดส่วน 0.382 ถึง 0.886 ของเส้น AB ก่อนที่ราคาจะวิ่งมาถึงจุด D ราคาตามเส้น CD ในสัดส่วน 2.618 ถึง 3.618 ของเส้น AB และจุด D ถือว่ามีสัดส่วนต่อความยาวของเส้น XA อยู่ที่ 1.618

รูปภาพที่นำเสนอสัดส่วนทองคำเป็นรูปแบบทั้งสี่ มักจะเป็นรูปสี่เหลี่ยมคางหมู เพราะการคำนวณแบบเรขาคณิต ที่ดูเรื่องสัดส่วนจากความสัมพันธ์ของความยาวของเส้นแทยงมุม กับความยาวด้านทั้งสี่ของสี่เหลี่ยมคางหมู 

มีโอกาสเจอและใช้ Harmonic Pattern ยังไงในการเทรด FOREX?

จะเป็นไปตามลำดับ คือ Gatley-Batterfly-Bat-Crab คือ Gatley สามารถพบได้บ่อย ไปจนถึง Crab จะพบได้นาน ๆ ครั้ง

ดูกราฟ FOREX อย่างไรให้เจอ Harmonic Pattern

การจะหา Harmonic Pattern เป็นเทคนิคขั้นสูงในการเทรด FOREX ดู กราฟ FOREX ต้องใช้ประสบการณ์อย่างมากในการหา Harmonic Pattern และระบุรูปแบบ ¼ จากการตีกราฟเอง อย่างไรก็ตาม ในโปรแกรมเทรดอย่าง MetaTrader 4 และ MetaTrader 5 มีการพัฒนาไปมากและต่อเนื่อง เทรดเดอร์สามารถดาวน์โหลดเครื่องมือทางเทคนิค Harmonic Pattern มาเปิดใช้งานเพื่อประกอบการตัดสินใจ

ขั้นตอนการติดตั้ง Basic Harmonic Pattern 

• ตรวจสอบว่าหน้าต่าง MetaTrader มีแถบเครื่องมือ Navigator (หากไม่พบให้เลือกที่เมนู View และเลือก Navigator หรือกดที่ Ctrl ตามด้วย N (Ctrl+N)

• กดเลือก Indicators และคลิกขวา จากนั้นเลือก Buy from the Market

• ให้พิมพ์คำว่า Harmonic Pattern หรือ Harmonic และกดเลือก Free

  
  

• กดที่ Basic Harmonic Pattern จากนั้นให้เลือกดดาวน์โหลด

• หลังจากดาวน์โหลดแล้ว ที่หน้า Navigator ให้สังเกตว่ามี Indicators ตัวใหม่โผล่ขึ้นมา ในที่นี้คือ Basic Harmonic Pattern บน MT5

• กดที่ Basic Harmonic Pattern MT5 แล้วลากไปวางบนกราฟแสดงราคา เช่น กรณีของ GBPUSD จะได้ดังภาพ หากตรวจพบ Harmonic Pattern

• หากมองไม่เห็นจะต้องไปตั้งค่า โดยคลิกขวาที่พื้นที่กราฟ FOREX ดู กราฟราคาและเลือกไปที่ Indicator List ตามด้วยกดไปที่ Properties

• การปรับค่า ให้เลือกจำนวนแท่งย้อนหลังที่ต้องการพิจารณาที่ MaxBar to Check ด้วยการปรับค่าตรงนี้ ควรจะปรากฏ Harmonic Pattern ในกรอบระยะเวลาต่าง ๆ ที่ต้องการ หากเลือกพิจารณาแท่งเทียนแท่งน้อย จะสอดคล้องกับการเทรดระยะสั้น กรณีต้องการพิจารณาในการเทรดแบบถือยาววันต่อวัน หรือรายสัปดาห์ ควรตั้งค่า MaxBar เป็น 500

นอกจาก Basic Harmonic แล้ว ยังมี Indicator จากผู้พัฒนามากมายทั้งที่ฟรีสามารถหาได้ตามเว็บไซด์ต่าง ๆ และที่ต้องซื้อมาจากเทรดเดอร์หรือผู้พัฒนาคนอื่น เทรดเดอร์อาจลองศึกษาข้อมูล และเลือกหามาใช้หากพบความแตกต่างในการอ่อนไหวต่อการเปลี่ยนแปลงของราคาที่แตกต่างกัน

ใช้ Harmonic Pattern ยังไง

เมื่อเปิดใช้ Indicator สามารถตั้งค่าให้แสดง Harmonic Pattern ตามจำนวนแท่งเทียนย้อนหลัง ถ้ากำหนดจำนวนแท่งเทียนน้อย ก็อาจจะเห็น Harmonic Pattern ปรากฏขึ้นหลายอัน เพื่อช่วยในการทำกำไรระยะสั้น ซึ่งเป็นไปได้ที่จะเห็นการเกิดขึ้นของ Harmonic Pattern อย่างต่อเนื่อง

จากภาพด้านบน กราฟเทรดรูปแบบ Bat ขาลงเกิดขึ้นก่อน ตามด้วยรูปแบบ Crab ที่ส่งสัญญาณขาขึ้น เทรดเดอร์ดูครั้งแรกอาจจะสับสน แต่ให้ดูให้ดี ๆ จะเห็นว่าที่จุด D ที่เริ่มต้นรูปแบบ Crab นั้น ยังอยู่ในช่วงที่ Pattern แบบ Bat เพิ่งจบลง จึงมาพร้อมกับค่าที่ Indicator คำนวณมาให้สำหรับการพยากรณ์จากรูปแบบ Bat ซึ่งค่า X วิ่งลงไปที่ A เป็นสัญญาณขาลง

Indicator ได้แนะนำจุดกำหนดในขาลงสำหรับการขายทำกำไรล่วงหน้า (TP, Take Profit) และจุดรักษาระดับความเสี่ยงไม่ให้ขาดทุนด้วยการปิดสัญญา (ST, Stop Loss) ซึ่งมักสอดคล้องกับการตีเส้นสร้างแนวรับแนวต้านขึ้นมาเอง

หาก Harmonic Pattern เพิ่งถูกจับได้ตั้งแต่แรก ๆ เทรดเดอร์ก็อาจจะพิจารณาทำการเทรดตามข้อมูลที่ Indicator แนะนำ หรือเลือกระดับราคาที่เหมาะสมกับความเสี่ยงที่ตนรับได้ 

อย่างไรก็ตาม สิ่งที่ต้องระวังอย่างมาก คือพึงระลึกว่าไม่มีระบบเทรดหรือตัวชี้วัด (Indicator) ที่ทำงานได้กำไรร้อยเปอร์เซ็น 

หากพบว่า Harmonic Pattern สวนทางกับแนวโน้มตลาดในภาพรวมและระยะยาวที่มีทิศทางชัดเจนและแข็งแกร่ง จำเป็นจะต้องระงับใจ และดูทิศทางราคาก่อน เพราะเป็นไปได้เช่นกันที่จะเป็นสัญญาณหลอก หรือตลาดผันผวนมาก รูปแบบ Harmonic Pattern จึงไม่สะท้อนพฤติกรรมที่แปรปรวนไปมาได้ครอบคลุม หรือเทรดเดอร์อาจกำหนดพิจารณาจำนวนแท่งเทียนย้อนหลังไม่เหมาะสมกับกรอบเวลา

บทส่งท้าย

แม้การมองหา Harmonic Pattern จะเป็นเรื่องยาก แต่ด้วยความช่วยเหลือของเทคโนโลยี เทรดเดอร์มือใหม่ก็สามารถเรียนรู้ได้เร็วขึ้น และหากมั่นใจแล้วที่จะใช้ Harmonic Pattern การลงมือซื้อขายจริงคือวิธีเรียนรู้อีกขั้นซึ่งจะเห็นผลของการเรียนรู้ ซึ่งแม้จะไม่ทุกครั้งที่ Harmonic Pattern จะทำกำไร แต่ก็ถือว่าเป็นระบบเทรดที่ยิ่งเรียนรู้ได้เร็วเท่าไรก็ยิ่งเปิดประตูแห่งโอกาสที่จะทำกำไรได้มากในช่วง 60-70% ของจำนวนสัญญา (ไม้) ที่เปิด