Fintech คืออะไร ตัวอย่าง โอกาส และความเสี่ยง

ในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา Fintech กลายเป็นกระแสฮือฮาในโลกการเงินการธนาคาร เราได้ยินคนพูดกันหนาหุเกี่ยวกับ Fintech แต่ก็ยังไม่ค่อยเข้าใจอยู่ดีว่ามันคืออะไร มีความเสี่ยงอย่างไรบ้าง แล้วการจะใช้งานให้ได้เต็มประสิทธิภาพ และไม่ตกเป็นเหยื่ออาจกรรมทางเทคโนโลยี เราควรจะรู้อะไรเกี่ยวกับ Fintech  บ้าง

ในทความนี้ เราจะกล่าวถึง Fintech  ศักยภาพของ Fintech  ตลอดจนความเสี่ยงและโอกาสที่อาจเกิดขึ้น ตั้งแต่ข้อมูลขนาดใหญ่ไปจนถึงเทคโนโลยีบล็อกเชนไปจนถึงปัญญาประดิษฐ์ เรียนรู้เพิ่มเติมว่าเทคโนโลยีใหม่เหล่านี้สามารถนำมาใช้เพื่อเปลี่ยนแปลงอุตสาหกรรมการธนาคารให้ดีขึ้นหรือแย่ลงได้อย่างไร นอกจากนี้ เราจะหารือเกี่ยวกับวิธีที่คุณสามารถป้องกันตัวเองจากความเสี่ยงที่อาจเกิดขึ้นจาก Fintech  ตลอดจนสำรวจว่าคุณจะใช้ประโยชน์จากโอกาสเหล่านี้เพื่อประโยชน์ทางการเงินได้อย่างไร

Fintech คืออะไร มีอะไรบ้าง

Fintech มาจากคำภาษาอังกฤษที่ว่า Financial Technology มีความหมายว่า “เทคโนโลยีทางการเงิน” สามารถใช้นิยามได้กับนวัตกรรมใด ๆ ในวิธีการที่ผู้คนทำธุรกรรมทางการเงินบนอินเทอร์เน็ต ตั้งแต่การประดิษฐ์เงินดิจิทัล (Cryptocurrency) ไปจนถึงการเดินบัญชีผ่านอินเทอรืเน็ตแบงก์กิงแทนการนั่งรถไปทำธุรกรรมที่ะนาคารแบบภาพที่คุ้นเคยในอดีต

อย่างไรก็ตาม นับตั้งแต่การปฏิวัติอินเทอร์เน็ตและการปฏิวัติอินเทอร์เน็ตบนมือถือ/สมาร์ทโฟน เทคโนโลยีทางการเงินได้เติบโตอย่างก้าวกระโดด Fintech  ซึ่งแต่เดิมหมายถึงการใช้เทคโนโลยีคอมพิวเตอร์ที่ใช้กับองค์กรใหญ่ ๆ แต่ปัจจุบันอธิบายถึง Digital Disruption ที่หลากหลายในด้านการเงินส่วนบุคคลและเชิงพาณิชย์

อุตสาหกรรม Fintech ยังอยู่ในช่วงเริ่มต้น แต่ก็ดึงดูดการลงทุนจำนวนมากจากผู้ร่วมทุนและสถาบันการเงินที่จัดตั้งขึ้นแล้ว ในปี 2558 การลงทุนด้าน Fintech ทั่วโลกมีมูลค่าสูงถึง 1.52 หมื่นล้านดอลลาร์ เพิ่มขึ้นจาก 1.2 หมื่นล้านดอลลาร์ในปีก่อนหน้า (KPMG, 2016) และในปี 2559 บริษัท Fintech ระดมทุนได้กว่า 24,000 ล้านดอลลาร์ (Accenture, 2017)

ปัจจุบัน Fintech คือการอธิบายถึงกิจกรรมทางการเงินที่หลากหลาย เช่น การโอนเงิน การฝากเช็คด้วยสมาร์ทโฟน การขอสินเชื่อข้ามสาขาธนาคาร การระดมเงินเพื่อการเริ่มต้นธุรกิจ หรือการจัดการการลงทุน โดยทั่วไปโดยไม่ต้องอาศัยความช่วยเหลือจากบุคคลใดบุคคลหนึ่ง ตามดัชนีการยอมรับ Fintech  ประจำปี พ.ศ. 2560 ของ EY พบว่าหนึ่งในสามของผู้บริโภคใช้บริการ Fintech อย่างน้อยสองบริการขึ้นไป และผู้บริโภคเหล่านี้ยังตระหนักมากขึ้นว่า Fintech เป็นส่วนหนึ่งของชีวิตประจำวัน

แม้จะมีคำมั่นสัญญา แต่อุตสาหกรรม Fintech ก็เผชิญกับความท้าทาย สตาร์ทอัพด้าน Fintech จำนวนมากพยายามดิ้นรนเพื่อขยายธุรกิจและทำกำไร และในขณะที่อุตสาหกรรมนี้ได้รับความสนใจจากหน่วยงานกำกับดูแลมากขึ้น บางคนกังวลว่ากฎระเบียบที่เข้มงวดมากขึ้นอาจขัดขวางนวัตกรรม

ถึงกระนั้นรางวัลที่เป็นไปได้ก็ยอดเยี่ยม Fintech  มีศักยภาพในการทำให้การเข้าถึงบริการทางการเงินเป็นประชาธิปไตย เพิ่มศักยภาพให้ผู้บริโภคและธุรกิจขนาดเล็กด้วยเครื่องมือและข้อมูลเชิงลึกใหม่ และสร้างประสิทธิภาพสำหรับธุรกิจและรัฐบาล เมื่ออุตสาหกรรมเติบโตขึ้น เราคาดหวังได้ว่าจะได้เห็นนวัตกรรมที่ก้าวล้ำมากขึ้น ซึ่งจะเปลี่ยนแปลงวิถีชีวิตและการทำงานของเรา

โอกาสและความเสี่ยงของ Fintech 

Fintech หรือเทคโนโลยีทางการเงินเป็นอุตสาหกรรมที่เติบโตอย่างรวดเร็วซึ่งกำลังเปลี่ยนแปลงวิธีการธนาคารและการจัดการเงินของเรา แม้ว่าเทคโนโลยีใหม่นี้จะมีประโยชน์มากมาย แต่ก็มีความเสี่ยงบางประการที่ผู้บริโภคจำเป็นต้องทราบ

ข้อดีของ Fintech

1. Fintech ช่วยให้การธนาคารและการจัดการการเงินสะดวกยิ่งขึ้น ขณะนี้มีแอปและเว็บไซต์ที่สามารถช่วยคุณติดตามการใช้จ่าย ตั้งงบประมาณ และแม้แต่ลงทุนเงิน

2. Fintech สามารถช่วยให้คุณประหยัดเงินได้ ผลิตภัณฑ์และบริการของ Fintech จำนวนมากได้รับการออกแบบมาเพื่อช่วยให้คุณประหยัดค่าธรรมเนียมและดอกเบี้ย เช่น คุณอาจได้รับอัตราดอกเบี้ยเงินกู้ที่ถูกกว่าหากคุณใช้ผู้ให้กู้

3. Fintech ช่วยให้คุณควบคุมการเงินได้มากขึ้น ด้วยเครื่องมือต่าง ๆ เช่น แอปจัดทำงบประมาณ คุณสามารถดูได้อย่างชัดเจนว่าเงินไปที่ไหนและทำการเปลี่ยนแปลงเพื่อให้แน่ใจว่าคุณใช้จ่ายตามรายได้

จุดด้อยของ Fintech

1. ผลิตภัณฑ์และบริการของ Fintech ไม่ได้อยู่ภายใต้การควบคุมของรัฐบาลเสมอไป ซึ่งหมายความว่ามีการคุ้มครองผู้บริโภคน้อยลงหากมีสิ่งผิดปกติเกิดขึ้นกับผลิตภัณฑ์หรือบริการของ Fintech

2. ผลิตภัณฑ์และบริการบางอย่างของ Fintech อาจไม่เหมาะสำหรับทุกคน เช่น แอปการลงทุนบางแอปต้องการเงินขั้นต่ำในการเริ่มต้น ซึ่งทุกคนอาจไม่สามารถเข้าถึงได้

การบริการ Fintech ที่พบบ่อย

ในย่อหน้านี้ ลองมาสำรวจดูบริการ Fintech ที่เป้นที่แพร่หลายในประเทศไทยกัน เชื่อหรือไม่ว่า มีหลาย บริการที่หลายท่านคุ้นเคย เพียงแต่เราอาจจะไม่ทราบนิยามว่า บริการทางการเงินเหล่านี้เป็นส่วนหนึ่งของ Fintech

4 ตัวอย่างธุรกิจ Fintech ในไทย

1. การซื้อขายสกุลเงินดิจิทัล (Bitcoin หรือ Ethereum ฯลฯ) โทเค็นดิจิทัล (เช่น NFT) และเงินสดดิจิทัล สิ่งเหล่านี้ทำงานโดยอาศัยเทคโนโลยีบล็อกเชน ซึ่งเป็นเทคโนโลยีบัญชีแยกประเภทแบบกระจายอำนาจที่บันทึกและเก็บรักษาข้อมูลการทำรายการทั้งหมดบนเครือข่ายคอมพิวเตอร์ แต่ไม่มีบัญชีแยกประเภทส่วนกลาง บล็อกเชนบางประเภท เช่น บล้อกเชนของ Ethereum ยังอนุญาตให้มีสิ่งที่เรียกว่า ‘สัญญาอัจฉริยะ’ ซึ่งใช้รหัสเพื่อทำสัญญาโดยอัตโนมัติระหว่างฝ่ายต่าง ๆ เช่น ผู้ซื้อและผู้ขาย โดยลดขั้นตอนการเกินทาง และการทวงถามตามสัญญา หมดปัญหาการบิดพลิ้วสัญญา

2. การชำระเงินผ่านมือถือ: การชำระเงินผ่านมือถือหมายถึงการใช้อุปกรณ์เคลื่อนที่ เช่น สมาร์ทโฟนหรือแท็บเล็ตในการทำธุรกรรมทางการเงิน แอพชำระเงินมือถือทั่วไป ได้แก่ Apple Pay, Android Pay และ Samsung Pay

3. Robo Advisor: รูปแบบคำแนะนำในการลงทุนออนไลน์ที่ให้คำแนะนำการลงทุนอัตโนมัติตามอัลกอริทึม ผู้ใช้บริการเพียงระบุเงื่อนไขการลงทุน เช่น จำนวนเงินที่จะลงทุนต่อเดือน ระดับความเสี่ยง ประเภทของสินทรัพย์ แล้วจะพบรายการแนะนำสินทรัพย์การลงทุนขึ้นมาให้เลือก ถ้าไม่พอใจ ก็สามารถเลือกสินทรัพย์อื่น ๆ ได้ภายหลังเช่นกัน

4. การซื้อขาย แลกเปลี่ยนแบบ Peer-to-Peer (P2P): การซื้อขายแบบนี้ เป็นการตกลงราคากันระหว่างบุคคล 2 ฝ่ายขึ้นไป โดยไม่ต้องใช้คนกลาง ขจัดค่าใช้จ่ายส่วนเกินที่ต้องจ่ายเป็นค่าธรรมเนียม

ข้อควรระวังของบริการ Fintech 

Fintech เป็นอุตสาหกรรมเกิดใหม่ที่นำเสนอผลิตภัณฑ์และบริการด้านเทคโนโลยีทางการเงินที่หลากหลาย แม้ว่า Fintech สามารถให้ประโยชน์มากมาย แต่ก็มีความเสี่ยงที่เกี่ยวข้องเช่นกัน ความเสี่ยงเหล่านี้อาจรวมถึงความกังวลด้านความปลอดภัยของข้อมูลและความเป็นส่วนตัว ตลอดจนโอกาสในการฉ้อโกงหรืออาชญากรรมทางการเงินอื่น ๆ

ความปลอดภัยของข้อมูลและความเป็นส่วนตัว

หนึ่งในความเสี่ยงที่ใหญ่ที่สุดที่เกี่ยวข้องกับ Fintech คือความปลอดภัยและความเป็นส่วนตัวของข้อมูลลูกค้า ข้อมูลทางการเงินมีความละเอียดอ่อนมาก และหากตกไปอยู่ในมือของผู้อื่นก็อาจถูกนำไปใช้ในการฉ้อโกงหรือโจรกรรมข้อมูลส่วนตัวได้ บริษัท Fintech หลายแห่งรวบรวมและจัดเก็บข้อมูลจำนวนมาก ซึ่งทำให้เป็นเป้าหมายของแฮ็กเกอร์ มีการละเมิดข้อมูลจำนวนมากในบริษัท Fintech รายใหญ่ในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา ซึ่งทำให้เกิดความกังวลเกี่ยวกับความสามารถของอุตสาหกรรมในการปกป้องข้อมูลลูกค้า

การฉ้อโกงและอาชญากรรมทางการเงิน

ความเสี่ยงอีกประการที่เกี่ยวข้องกับ Fintech คือโอกาสในการฉ้อโกงหรืออาชญากรรมทางการเงิน เนื่องจากผลิตภัณฑ์และบริการของ Fintech มักใช้เทคโนโลยีใหม่ ๆ หรือนวัตกรรม บางคนไม่ทันระวังตัว เผลอใช้งานจากหน่วยงานหรือบุคคลที่ไม่น่าเชื่อถือ จึงอาจเสี่ยงต่อการถูกแสวงหาประโยชน์จากอาชญากร เช่น อาชญากรอาจใช้มัลแวร์เพื่อติดไวรัสคอมพิวเตอร์ที่ใช้ในการเข้าถึงบริการธนาคารออนไลน์ ขโมยข้อมูลลูกค้า หรือใช้เพื่อกระทำการฉ้อโกง พวกเขายังอาจสร้างเว็บไซต์ปลอมหรือแอปมือถือที่ดูเหมือนผลิตภัณฑ์ Fintech ที่ถูกกฎหมาย แต่จริง ๆ แล้วออกแบบมาเพื่อขโมยเงินหรือข้อมูลส่วนบุคคลของผู้คน

บทส่งท้าย

Fintech เป็นเทคโนโลยีเกิดใหม่ที่มีทั้งความเสี่ยงและโอกาส สิ่งสำคัญคือต้องเข้าใจแง่มุมต่าง ๆ ของ Fintech  และวิธีที่ธุรกิจนำ Fintech มาประยุกต์ใช้ แล้วชั่งน้ำหนักว่าบริการ Fintech เหล่านี้จะตอบโจทย์ของเราได้หรือไม่ แล้วค่อยเลือกใช้อย่างมีสติ