เรียนรู้วิกฤตเศรษฐกิจ พร้อมวิธีวางแผนเงินทอง

นับแต่วิกฤตเศรษฐกิจ (Financial Crisis) ในปี พ.ศ. 2551 หรือแฮมเบอร์เกอร์ไครซิส (Hamburger Crisis) ที่เกิดขึ้นล่าสุดก่อนการมาถึงของ COVID-19 เป็นเครื่องเตือนใจอย่างหนักว่าเราไม่สามารถควบคุมการเงินของเราได้เสมอไป ผู้คนหลายล้านทั่วโลกตกงาน สูญเสียบ้าน และเงินออมเพื่อการเกษียณ เราจึงควรตระหนักถึงความจำเป็นของการวางแผนเงิน ๆ ทอง ๆ สำหรับอนาคตอย่างรอบคอบมากขึ้น

ในบทความนี้ จะขอพาทุกท่าน มาตรวจสอบูว่าในอดีตที่ผ่านมาประเทศไทยและโลกของเรา ได้เผชิญวิกฤตเศณษฐกิจรูปแบบใดมาบ้าง แต่ละวิกฤตเศณษฐกิจ ส่งผลต่อพวกเรา และแนวคิดการใช้ชีวิตอย่างไร และโดยเฉพาะอย่างยิ่ง เศรษฐกิจหลัง COVID-19 จะส่งผลต่อเราอย่างไร แล้วควรวางแผนเงินทองอย่างไรดี

นิยามของวิกฤตเศรษฐกิจ

วิกฤตเศรษฐกิจ (Financial Crisis) เป็นคำที่ใช้อธิบายถึงช่วงเวลาของความวุ่นวายทางเศรษฐกิจ ซึ่งอาจเกิดจากปัจจัยหลายประการร่วมกัน ทั้งในแง่ของภัยจากธรรมชาติ กาบริหารการเงินการคลังที่ผิดพลาดโดยผู้นำประเทศ แต่ส่วนใหญ่ วิกฤตเศรษฐกิจมักเกิดขึ้นเมื่อต้นทุนการกู้ยืมเงินเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็วฉับพลัน สิ่งนี้สามารถนำไปสู่ธุรกิจและบุคคลต้องดิ้นรนเพื่อบรรลุภาระผูกพันทางการเงินภายใต้กรอบเวลาที่จำกัดลง และอาจนำไปสู่การผิดนัดชำระหนี้เงินกู้และหนี้สินรูปแบบต่าง ๆ ในวงกว้าง

วิกฤตเศรษฐกิจนี้ กระทบเป็นลูกโซ่ส่งผลต่อเศรษฐกิจในระดับที่กว้างขึ้น อาจทำให้ธุรกิจต่าง ๆ จำต้องปิดตัวลงและนำไปสู่การตกงาน และเมื่อคนตกงาน ก็ไม่มีเงินทองมาใช้จ่าย หนี้สินที่ยังค้างอยู่ก็จ่ายคืนไม่หมด เม็ดเงินหมนุนเวียนในระบบเศรฐกิจก็ร่อยหรอลงเป็นวงจร ที่เลวร้ายไปกว่านั้น อาจเป็นชนวนนำไปสู่อาชญากรรมได้

วิกฤตเศรษฐกิจโลกในอดีต

วิกฤตเศรษฐกิจโลกเป็นช่วงที่ตลาดหุ้นตกต่ำและหลายคนสูญเสียเงินเป็นจำนวนมาก

ดังที่เกริ่นตอนต้นว่า วิกฤตเศรษฐกิจแฮมเบอร์เกอร์ไครซิส (บ้างก็เรียกว่า “วิกฤตซับไพรม์”) ในปี พ.ศ. 2551 นั้น ได้เริ่มต้นขึ้นในปี พ.ศ. 2550 ซึ่งเป็นช่วงที่ตลาดหุ้นตกต่ำ หลายคนสูญเสียเงินเป็นจำนวนมากในช่วงเวลานี้ วิกฤติดังกล่าวเริ่มต้นจากตลาดสินเชื่อซับไพรม์ในสหรัฐอเมริกา นี่คือช่วงเวลาที่คนที่มีเครดิตไม่ดีได้รับเงินกู้ที่พวกเขาไม่สามารถจ่ายได้ เมื่อคนเหล่านี้ไม่สามารถชำระเงินได้ ธนาคารก็เริ่มสูญเสียรายได้

สิ่งนี้นำไปสู่วิกฤตเศรษฐกิจในยุโรปอีกต่อ เนื่องจากธนาคารในยุโรปได้ลงทุนในตลาดสินเชื่อซับไพรม์ของสหรัฐอเมริกา เมื่อตลาดสินเชื่อที่อยู่อาศัยซับไพรม์พัง ธนาคารเหล่านี้สูญเสียเงินเป็นจำนวนมากด้วย แฮมเบอร์เกอร์ไครซิสนำไปสู่ภาวะถดถอย กินเวลาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2550 - 2552

วิกฤตต้มยำกุ้ง พ.ศ. 2540

ในปี พ.ศ. 2540 ประเทศไทยอยู่ในท่ามกลางวิกฤตเศรษฐกิจ รัฐบาลตัดสินใจลดค่าเงินบาท ส่งผลให้หนี้ต่างประเทศและการลงทุนเคลื่อนออกนอกประเทศเป็นจำนวนมาก ประกอบกับอัตราดอกเบี้ยที่สูงขึ้นทำให้ธุรกิจจำนวนมากต้องเผชิญวิกฤต วิกฤตต้มยำกุ้งเป็นผลมาจากปัจจัยเหล่านี้ทั้งหมด หลายคนตกงานและไม่สามารถหาเงินได้ รัฐบาลไทยถูกบังคับให้กู้เงินจากกองทุนการเงินระหว่างประเทศ (IMF) ส่งผลต่อเศรษฐกิจอยู่ในภาวะถดถอย

วิกฤตต้มยำกุ้งเป็นส่วนที่สมบูรณ์แบบของปัญหาทางการเมือง สังคม และเศรษฐกิจที่ส่งผลกระทบต่อประเทศไทย ปัญหาที่ใหญ่ที่สุดคือการพึ่งพาการส่งออกมากเกินไป ซึ่งทำให้ความต้องการลดลง นี่คือสิ่งที่เกิดขึ้นในช่วงวิกฤตเศรษฐกิจของประเทศในครั้งนี้

เมื่อการส่งออกของไทยลดลงอย่างรวดเร็ว ก็เกิดผลกระทบแบบโดมิโน นำไปสู่การเลิกจ้าง การปิดโรงงาน และการใช้จ่ายของผู้บริโภคลดลง หลายคนตกงาน เป็นหนี้ธนาคารหรือเจ้าหนี้รายอื่น ๆ ผู้คนเริ่มหันมาพึ่งพาการทำงานของตนเองกันมากขึ้น และหลายคนก็ประสบความสำเร็จในปัจจุบัน

วิกฤตเศรษฐกิจจาก COVID-19

การระบาดของ COVID-19 ส่งผลให้เกิดภาวะเศรษฐกิจถดถอยทั่วโลก โดยธุรกิจต่าง ๆ ต่างกำลังดิ้นรนเพื่อความอยู่รอด วิกฤตเศรษฐกิจครั้งนี้ได้ส่งผลกระทบต่อธุรกิจทุกขนาด แต่ธุรกิจขนาดเล็กมีความเสี่ยงเป็นพิเศษ บางแห่งจำนวนมากต้องปิดประตูบ้านอย่างถาวร

มีหลายปัจจัยที่ส่งผลต่อวิกฤตเศรษฐกิจในช่วงการระบาดใหญ่ของ COVID-19 ปัจจัยที่สำคัญที่สุดคือการใช้จ่ายของผู้บริโภคลดลง เนื่องจากมีคนจำนวนมากตกงานหรือถูกจำกัดชั่วโมงการทำงาน งินทองที่หามาได้ จึงถูกใชจ่ายไปกับสินค้าเพื่อการยังชีพ มากกว่าการใช้เพื่อความบันเทิงหรือการบริการ สิ่งนี้ส่งผลกระทบอย่างมากต่อธุรกิจภาคบริการ เช่น ร้านนวด สปา ร้านเสริมสวย สายการบิน โรงแรม ร้านอาหาร

ปัจจัยอีกประการหนึ่งที่มีส่วนทำให้เกิดวิกฤตเศรษฐกิจก็คือ “ข้อจำกัด” เช่น ธุรกิจจำนวนมากต้องปิดประตูชั่วคราวหรือดำเนินการด้วยความสามารถที่ลดลงเนื่องจากมาตรการเว้นระยะห่างทางสังคม ส่งผลให้รายได้ลดลง ในขณะที่หลายคนหรือหลายธุรกิจ ก็หันมาพึ่งพาการสื่อสารกับลุกค้าด้วยวิธีออนไลน์มากขึ้น

รัฐบาลต่าง ๆ ถูกบังคับให้ใช้มาตรการที่ไม่เคยเกิดขึ้นมาก่อนในการสนับสนุนเศรษฐกิจ รวมถึงการอัดฉีดเงินเข้าสู่ธุรกิจที่ล้มเหลว และให้ความช่วยเหลือทางการเงินแก่ประชาชน เพื่อเร่งการฟื้นตัวให้ได้โดยเร็ว

วางแผนเงินทอง รับวิกฤตเศรษฐกิจอย่างไร

อ่านถึงตรงนี้ คุณคงพอเข้าใจได้ว่าวิกฤตเศรษฐกิจสามารถเกิดขึ้นได้ทุกเมื่อ ดังนั้นการเตรียมพร้อมจึงเป็นเรื่องสำคัญ การเรียนรู้วิธีวางแผนการเงินและการตัดสินใจทางการเงินอย่างฉลาดเป็นขั้นตอนสำคัญในการปกป้องตนเองจากความยากลำบากทางเศรษฐกิจ

มาลองดู 6 แนวทางวางแผนการเงินรับมือวิกฤตเศรษฐกิจกัน

ตรวจสอบรายจ่าย และตัดรายจ่ายที่ไม่จำเป็นออก

คุณเคยคิดไหมว่าค่าโทรศัพท์ อินเทอร์เน็ตในแต่ละเดือน ๆ เป็นเท่าไร กินข้าวนอกบ้านเดือนหนึ่งกี่บาท มีรายจ่ายไม่จำเป็นมากน้อยเท่าไร แล้วถ้าลองไม่ใช้มันดู คุณยังสามารถดำรงชีวิตได้อย่างปกติสุขหรือไม่ หากคำตอบคือใช่ละก็ รายจ่ายเหล่านั้นควรตัดทิ้ง

สร้างกองทุนฉุกเฉิน

นี่เป็นหนึ่งในบทเรียนที่สำคัญที่สุดที่ได้เรียนรู้จากภาวะถดถอยครั้งใหญ่ คุณพ่อคุณแม่ควรเร่งปลูกฝังทัศนคติเรื่องแผนการเงินให้กับลูก ๆ การมีบัฟเฟอร์การออมสามารถช่วยให้คุณรับมือกับการตกงานหรือค่ารักษาพยาบาลที่ไม่คาดคิดได้ เริ่มต้นจากสำรองเงินสำหรับเป็นค่าใช้จ่ายที่จำเป็น สำหรับ 3-6 เดือนข้างหน้าไว้ในบัญชีที่มีสภาพคล่องสูง (แม้จะผลตอบแทนต่ำสักหน่อยก็ตาม)

ลงทุนในตัวเองด้วยการเรียนหลักสูตรและเรียนรู้ทักษะใหม่ ๆ

ไม่มีการลงทุนไหน ให้ผลตอบแทนงดงามเท่ากับการลงทุนในความรู้ เพราะวันหนึ่งข้างหน้า ทักษะนั้นอาจช่วยหาเงินเพิ่มให้แก่คุณได้ และเมื่อมีรายได้มากขึ้น ก็ยิ่งช่วยให้ครอบครัวอุ่นใจมากขึ้น

กระจายความเสี่ยงการลงทุน

หากคุณติดตามบทความของเรามาระยะหนึ่ง จะพบว่าคำแนะนำที่พบบ่อยที่สุดคือการให้กระจายความเสี่ยงของการลงทุน ไม่ว่าจะเป็นในหุ้น ในกองทุนรวม ในดัชนีหุ้น ในฟอเร็กซ์ ในคริปโต ฯลฯ

หากแต่การลงทุนเพื่อรับมือวิกฤตเศรษฐกิจ ตลาดหุ้นจัดเป็นทางเลือกที่น่าสนใจ แม้ในระยะสั้นอาจได้รับผลกระทบในช่วงภาวะเศรษฐกิจถดถอย แต่ในที่สุดก็ฟื้นตัวและมีรายได้ ผลกำไรกลับคืน หากคุณกำลังลงทุนเพื่อการเกษียณอายุหรือเป้าหมายระยะยาวอื่น ๆ อย่าปล่อยให้ความผันผวนของตลาดหุ้นในระยะสั้นทำให้คุณวิตก

มีแผนชำระหนี้

ไม่ว่าจะเป็นหนี้ ก.ย.ศ. หนี้บ้าน หนี้รถยนต์ รวมถึงบัตรเครดิต หลายคนพบว่าตนมีหนี้ที่ไม่สามารถจ่ายได้ หากคุณมียอดคงเหลือ ตรวจสอบให้แน่ใจว่าคุณมีแผนที่จะจ่ายออกโดยเร็วที่สุด กฎสำคัญของการเป็นหนี้คือ ต้องรีบจ่ายให้ตรงเวลา และไม่ก่อหนี้เสียเพิ่มขึ้นอีก

สื่อสารกับครอบครัวและคนที่คุณรักเกี่ยวกับการเงิน

อย่าเก็บเรื่องเงินทองในบ้านไว้เป็นภาระของคนคนเดียว สมาชิกทุกคนต้องมีส่วนร่วมรับรู้และให้ความร่วมมือต่อปัญหา ร่วมกันวางแผนแก้ไข หาเงินเพิ่ม และไม่สร้างภาระทางการเงินให้กับครอบครัว

ไม่ต้องสงสัยเลยว่าเราอยู่ในท่ามกลางวิกฤตเศรษฐกิจที่สามารถเกิดขึ้นได้ทุกเมื่อ โดยเฉพาะะอย่างยิ่งที่ไม่รู้ว่า COVID-19 จะเป็นอยู่เช่นนี้อีกนานเท่าไร แต่สิ่งสำคัญคือต้องเรียนรู้วิธีจัดการเงินของเราในเชิงรุก แม้จะไม่มีวิธีแก้ปัญหาแบบตายตัว แต่ก็มีหลักการพื้นฐานบางประการที่สามารถช่วยให้เราทุกคนก้าวไปในทางที่ถูกต้องได้ โดยทำตามคำแนะนำง่าย ๆ ไม่กี่ข้อข้างต้น เราก็สามารถควบคุมการเงินของเราและก้าวไปสู่ความสำเร็จทางการเงินได้

บทส่งท้าย

ไม่มีคำตอบง่าย ๆ เมื่อพูดถึงการวางแผนทางการเงินเพื่อรับมือวิกฤตเศรษฐกิจ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในช่วงเวลาที่เศรษฐกิจตกต่ำ อย่างไรก็ตาม ด้วยการเรียนรู้เกี่ยวกับทางเลือกและวิธีวางแผนการเงินอย่างฉลาด คุณจะสามารถฝ่าฟันวิกฤตเศรษฐกิจได้ สิ่งสำคัญที่สุดคือการรับทราบข้อมูลและเป็นเชิงรุกเกี่ยวกับการเงิน ด้วยความรู้ ความพยายาม และความสม่ำเสมอ