ศัพท์การเงิน 101: Short Sell คืออะไร หนทางสร้างกำไรจริงหรือ?

บทนำ

ทราบหรือไม่ว่า การทำกำไรจากหุ้นสามารถทำได้ทั้งขาขึ้นและขาลง การทำกำไรขาขึ้นคือการซื้อในราคาปัจจุบันหรือราคาที่คิดว่าถูก และขายเมื่อราคาเพิ่มขึ้น ส่วนการทำกำไรขาลง คือการฉวยโอกาสจากความผันผวน ยืมหุ้นจากผู้อื่นเพื่อมาขายทำกำไร ที่เรียกกว่าการ  “Short Sell หุ้น” ซึ่งนักลงทุนพลาดไม่ได้ที่จะเรียนรู้และประเมินความพร้อมของตนในการ Short Sell

การ Short Sell เท่ากับว่าได้เพิ่มโอกาสทำกำไรได้บ่อยครั้งมากขึ้น ในบทความนี้ เราจะมาดูกันว่ามีกลยุทธ์ใดบ้าง และข้อควรรวังอะไรในการ Short Sell

Short Sell คืออะไร

ชอร์ตหุ้นคือ กลยุทธ์การเทรดที่เก็งกำไรจากราคาที่คาดว่าจะตกลงของหุ้น หรือจะนำไปใช้กับสินทรัพย์ประเภทอื่นที่อนุญาตให้ดำเนินการรูปแบบเดียวกันก็ได้ อย่างไรก็ตาม ก่อนตัดสินใจเปิดบัญชีซื้อขายสำหรับรายการ Short Sell ไม่แนะนำเป็นอย่างยิ่ง หากคุณยังมีประสบการณ์ในการเทรดน้อย เพราะ Short หุ้นคือกลยุทธ์หนึ่งซึ่งมีความเสี่ยงสูง ผู้ใช้กลยุทธ์นี้ควรเป็นผู้มีประสบการณ์ในตลาดหุ้นสูง สามารถคาดการณ์ทิศทางตลาดได้อย่างแม่นยำ

ในการ Short Sell คุณต้องมั่นใจว่าราคาหุ้นจะตกลงในที่สุด แล้วจึงทำการยืมหุ้นมาเพื่อขายที่ระดับราคาตลาด จากนั้นเมื่อราคาหุ้นตกลงจริง ๆ ก็ซื้อหุ้นเพื่อคืนให้แก่เจ้าของ ซึ่งถ้าซื้อหุ้นคืนเจ้าของได้ในราคาต่ำกว่าราคาที่ยืมมาดังคาด และต่ำกว่าค่าธรรมเนียมหรือค่าใช้จ่ายให้แก่โบรกเกอร์ จะทำให้มีกำไร

เริ่มต้น Short Sell ต้องเตรียมตัวอย่างไร

ในการเทรด Short Sell คุณต้องใช้บัญชีมาร์จิ้น (Margin Account) ซึ่งเป็นบัญชีที่ซื้อขายได้เฉพาะหลักทรัพย์ที่ทางโบรกเกอร์กำหนดให้ซื้อขายผ่านบัญชีมาร์จิ้นเท่านั้น คุณจะยืมเงินจากทางโบรกเกอร์ในการซื้อขาย โดยจะต้องมีเงินสดวางประกันเมื่อซื้อหุ้น โดยนำมาวางประกันตามสัดส่วนการยืม (Maintenance Margin) เช่น เข้น หุ้นราคา 100 บาท กำหนดสัดส่วนที่ 50% ของวงเงินกู้ ในการซื้อหุ้น 100 บาท นักลงทุนออกเงิน 50 บาทและยืมจากโบรกเกอร์อีก 50 บาท

สิ่งที่ต้องระวังในการใช้บัญชีมาร์จิ้น คือราคาหุ้นที่ปรับเปลี่ยน หากราคาหุ้นที่ถือไว้ลดลงมาก ๆ จนต่ำกว่าระดับมาร์จิ้นที่ได้รับ  หรือเงินที่ยืมมาพบกับการขาดทุน โดยไม่มีเงินวางประกันที่ชดเชยการขาดทุนเพียงพอ โบรกเกอร์จะเรียกให้วางหลักประกันเพิ่มตามระดับราคาที่ลดลงไป หรืออาจบังคับขายหุ้นเพื่อรักษาระดับมาร์จิ้นให้อยู่ที่สัดส่วนตามกำหนด หากไม่สามารถทำได้ อาจโดนบังคับขายหุ้นเพื่อรักษาระดับมาร์จิ้นตามที่กำหนด

นอกจากนี้ การยืมเงินจากโบรกเกอร์มา จะต้องชำระดอกเบี้ยแก่โบรกเกอร์ตามอัตราที่กำหนดให้ ซึ่งในการคำนวณกำไร จะต้องนำต้นทุนของดอกเบี้ยที่ชำระให้แก่โบรกเกอร์นี้ไปคำนวณด้วยเพราะจัดเป็นต้นทุนอย่างหนึ่งในการเทรด Short Sell

ข้อควรระวังในการ Short Sell

หากคาดการณ์ผิด ขาดทุนได้จำนวนไม่จำกัด

หากเทรดเดอร์คาดการณ์ผิดเกี่ยวกับทิศทางการเคลื่อนไหวของราคา เทรดเดอร์สามารถขาดทุนได้มากกว่ากรณีของการซื้อขายปกติ โดยกรณีปกติ อย่างมากที่สุดคือสูญเสียมูลค่าทั้งหมดเมื่อราคาหุ้นลดลงเหลือศูนย์ แต่กรณีของ Short Sell ต้นทุนมีมากกว่านั้น เหตุเพราะต้นทุนของเทรดเดอร์ Short Sell ไม่ใช่ราคาหุ้นที่ซื้อขาย แต่มูลค่าต้นทุนขึ้นอยู่กับว่าราคาหุ้นได้ขึ้นไปจนสูงเพียงใด ซึ่งหุ้นตัวหนึ่ง ๆ มูลค่าสามารถเพิ่มขึ้นได้อย่างไม่มีขีดจำกัด

หากวางเงินค้ำประกันน้อยเกินไป อาจถูกบังคับขายหุ้นในพอร์ต และเป็นไปได้ที่จะสูญเสียเงินลงทุนเริ่มต้นทั้งหมด

ด้วยการใช้บัญชีมาร์จิ้น การทำ Short Sell ทุกครั้ง จะต้องมีต้นทุนดอกเบี้ย และมีเงินวางประกันเผื่อเอาไว้ด้วย หากไม่มีเงินประกันที่มากพอ หรือไม่มั่นใจ ควรทบทวนอย่างถี่ถ้วนถึงการทำ Short Sell เพราะผลลัพธ์ที่เลวร้ายที่สุดคือการล้างพอร์ต ซึ่งโดยปกติแล้วบัญชีมาร์จิ้นไม่เพียงแค่เอาไว้ชำระค่าหุ้นโดยตั้งใจทำ Short Sell แต่อาจมีหุ้นที่ตั้งใจถือยาวตามปกติด้วย เพียงแค่ใช้บัญชีมาร์จิ้นเพื่อให้ลงทุนได้มากกว่างบประมาณที่มี ซึ่งกรณีล้างพอร์ตจะเท่ากับสูญเสียเงินทั้งหมด พร้อมกับโอกาสทำเงินในอนาคต

การ Short Sell จัดเป็นการกู้เพื่อการลงทุน มีความเสี่ยง ไม่มีสิทธิ์ในหุ้น

ตลาดหุ้นมีการผันผวนเป็นปกติ การลงทุนซื้อหุ้น มีความเสี่ยงที่ราคาจะลดลงเสมอ แต่เพราะหุ้นอ้างอิงมูลค่าตลาดของบริษัท หากบริษัทยังคงอยู่รอด และสร้างผลงาน หรือมีผลกำไร ก็ยังพอหวังได้ถึงราคาหุ้นที่จะเติบโตพร้อมกับเงินปันผล การมีหุ้นอยู่ ก็จะได้รับปันผลแบบเจ้าของ แต่การ Short Sell นั้น เทรดเดอร์ไม่มีสิทธิรับปันผล เป็นการกู้เพื่อนำมาลงทุนและหวังผลตอบแทนจากส่วนต่างราคา โดยมีต้นทุนที่ระดับราคาเมื่อซื้อคืน ค่าธรรมเนียมทำรายการ และดอกเบี้ย

ประสบการณ์เป็นกุญแจสำคัญของการเทรด Short Sell

การคาดการณ์ราคาหุ้นผิด ส่งผลให้ราคาที่ต้องซื้อหุ้นคืนแพงกว่าราคาที่ไปยืมหุ้นมา กรณีนี้เป็นสิ่งที่เทรดเดอร์ Short Sell ไม่อยากเจอที่สุด คือการปรับตัวของตลาดเป็นขาขึ้น และขึ้นไปเรื่อย ๆ แต่เป็นการปรับตัวหลอก ซึ่งเกิดขึ้นในกรอบระยะเวลารายวัน หรือรายสัปดาห์ หลอกเทรดเดอร์ว่าราคาหุ้นไม่ลงแล้วแน่ ๆ บีบคั้นเทรดเดอร์ให้คิดถึงสองตัวเลือก นั่นคือ รีบซื้อคืนก่อนราคาหุ้นจะสูงขึ้นไปอีกเพื่อจำกัดการขาดทุน หรือรอดูผล ซึ่งนำไปสู่การบังคับขายได้

ต้องหูตาว่องไว้ ในการ Short Sell

ถ้าหุ้นมีการปรับเปลี่ยนราคาผันผวนที่คาดเดาง่าย ย่อมมีคนเข้าเทรดแบบ Short Sell จำนวนมาก ทำให้ไม่พบจำนวนหุ้นให้ยืมที่มากพอ โดยหุ้นที่ให้ยืมได้จะจำกัดปริมาณเท่าที่บริษัทออกหุ้นสามัญมาในตลาด เทรดเดอร์ Short Sell ยืมมาจากนักลงทุนทั่วไปผ่านโบรกเกอร์ โดยนักลงทุนทั่วไปเหล่านี้ได้อนุญาตไว้ในตอนที่เปิดบัญชีซื้อขายให้ยืมหุ้นไปได้ โดยโบรกเกอร์จะให้ค่าธรรมเนียมการยืมแก่พวกเขา

ตลาดหุ้น (ไทย) มีมาตรการ Short Sell ส่งผลอย่างไรบ้าง

รายชื่อหุ้นในตลาดหลักทรัพย์ไทยที่อนุญาตให้ Short Sell รวมถึงปริมาณหุ้น (%) ที่สามารถทำการ Short Sell ได้สามารถตรวจสอบได้จาก link ที่ https://classic.set.or.th/set/shortsales.do?language=en&country=US

จำนวนบริษัท 395 แห่ง (ข้อมูลวันที่ 29 เมษายน พ.ศ. 2565) ที่ขึ้นทะเบียนกับตลาดหลักทรัพย์ ว่าให้ทำ Short Sell ได้ มีเกณฑ์ในการเก็งกำไรคือ เทรดเดอร์จะขาย Short Sell ได้เฉพาะราคาที่ไม่ต่ำกว่าราคาซื้อขายครั้งสุดท้ายของหุ้น (Last Trading Price) ซึ่งก็คือยืมไปเพื่อขายได้ ณ ระดับราคาปัจจุบัน 

ในเรื่องมาตรการ Short Sell นี้ หากตลาดอยู่ในภาวะผันผวน ทางตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทยอาจปรับปรุงเกณฑ์ได้ โดยในความผันผวนจาก COVID-19 ในช่วงปี พ.ศ. 2563 ทางตลาดหลักทรัพย์เคยประกาศให้ขาย Short Sell ได้ที่ราคาที่สูงกว่าการซื้อขายครั้งสุดท้าย เพราะจะลดความร้อนแรงของความผันผวนลง เพราะการเข้า Short Sell เมื่อต้องทำ Offer (เสนอขาย) ที่ระดับราคาสูงขึ้นมาจากราคาตลาด จะช่วยพยุงราคาตลาดไม่ให้ตกเร็วและแรง

หุ้นที่ถูก Short Sell มากที่สุดในตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย

1. PTT: บริษัท ปตท. จำกัด (มหาชน)

2. KBANK: ธนาคารกสิกรไทย

3. AOT: ท่าอากาศยานไทย

4. BANPU: บริษัท บ้านปู จำกัด (มหาชน)

5. SCC: บริษัท ปูนซิเมนต์ไทย จำกัด(มหาชน)

บทส่งท้าย

Short Sell หุ้นคือกลยุทธ์ที่เหมาะกับนักลงทุนที่เข้าใจการเล่นหุ้นเทคนิค ใช้เครื่องมือทางเทคนิคเพื่อประเมินทิศทางได้อย่างแม่นยำ จึงเปิดโอกาสให้กับตัวเองในการเก็งกำไรเพิ่มเติมเมื่อคาดว่าตลาดจะเข้าสู่ขาลง ราคาหุ้นจะลดต่ำลง โดยทำการขายหุ้นที่ราคาปัจจุบันทั้งที่ไม่มีหุ้น อาศัยยืมเอาและรอซื้อไปคืนแก่เจ้าของเมื่อราคาตกลงดังคาด

กำไรจากหุ้นในการ Short Sell จะขึ้นอยู่กับช่องว่างระหว่างราคาขาย และราคาซื้อไปคืน หักลบกับต้นทุนค่าธรรมเนียมและดอกเบี้ยทำรายการ ต้นทุนที่สูงกว่าปกติเทียบกับซื้อขายหุ้นทั่วไป แต่ใช้เงินน้อยกว่าในการทำกำไรด้วยการเปิดบัญชีมาร์จิ้น หากคาดการณ์ราคาได้อย่างแม่นยำ จะสร้างผลกำไรต่อหุ้นในมูลค่าทบทวี แต่หากคาดการณ์ไม่แม่นยำ ความเสี่ยงคือการถูกบังคับปิดบัญชีชดเชยระดับเงินที่ยืมไป หรือสูญเสียมูลค่าเงินลงทุนทั้งหมด